Nałóg. Co to jest w psychologii, definicji, typach, przykładach jedzenie, pilne, miłość

Każda osoba ma wrodzoną pewne nawyki i preferencjedotyczące wszystkich aspektów życia, które determinowane są jego temperamentem, poziomem rozwoju, naturalnymi skłonnościami. Sprawiają, że człowiek jest wyjątkowy i inny od innych. Czasami jednak nawyki i upodobania, ujarzmiające człowieka, nabierają patologicznego charakteru, który w psychologii nazywa się uzależnieniem.

Co to jest, definicja

Uzależnienie – w psychologii określane jako mania, chorobliwe uzależnienie od czegoś lub kogoś, obsesyjna potrzeba wykonania jakiegokolwiek działania.

Uzależniony to osoba, która cierpi na pewną formę patologicznego uzależnienia. W przypadku braku przedmiotu uzależnienia pacjent odczuwa silny dyskomfort fizjologiczny i emocjonalny, objawiający się dewiacyjnymi zachowaniami i zaburzeniami psychicznymi. Aby zdobyć ten przedmiot, człowiek jest w stanie dokonać wszelkich poświęceń, czasem bez zatrzymywania się nawet przed przestępstwem.

Addictology, która zajmuje się badaniem przypadków uzależnień i istnieje na pograniczu psychiatrii i narkologii, jest stosunkowo młodą nauką.

Po raz pierwszy pojawiło się pojęcie uzależnienia i uzależnienia (od angielskiego „dependence” – uzależnienie) zaproponowany przez sowieckiego psychiatrę i psychoterapeutę z Noworosyjska, profesora Ts.P. Korolenko na początku lata 70. ostatni wiek. Przez długi czas uzależnienie istniało jako dział narkologii, zajmujący się wyłącznie przypadkami uzależnienia od alkoholu, nikotyny, narkotyków.

Na początku XX wieku prof. Korolenko wprowadził do życia codziennego pojęcie uzależnień niechemicznych i zaproponował ich klasyfikację. Dziś problemami uzależnień w Rosji zajmuje się Nowosybirska Akademia Medyczna, w której już w latach 80-tych. powstał zespół badawczy, który opracował własną koncepcję choroby i metody jej leczenia. Szeroko znane są również prace amerykańskich naukowców z NIDA, instytutu badawczego zajmującego się narkomanią.

Klasyfikacja

W każdym uzależnieniu człowiek dąży do satysfakcji. Podnosząc niski poziom dopaminy, chce poprawić swój stan emocjonalny. W zależności od wybranej metody uzyskania pożądanego efektu, istnieją odmiany tego zaburzenia.

Uzależnienie chemiczne

W uzależnieniu chemicznym do osiągnięcia pożądanego stanu stosuje się substancje, które działając na psychikę mogą wywołać silne wydzielanie dopaminy lub same w sobie są jej źródłem.

Typowe formy uzależnienia chemicznego obejmują:

Forma uzależnienia	Opis
Uzależnienie od nikotyny	Człowiek potrzebuje papierosa, aby się uspokoić, podjąć ważną decyzję i odwrócić uwagę od nieprzyjemnych myśli.
Uzależnienie od alkoholu	Obsesyjne pragnienie mocnych napojów, jako sposób na oderwanie się od problemów związanych z pracą, kłopotami w rodzinie, kłopotami finansowymi
Nadużywanie substancji	Wdychanie substancji lotnych powodujących zatrucie organizmu objawiające się stanem euforii
Nałóg	Potrzeba przyjemnych doznań po wstrzyknięciu leków halucynogennych
Uzależnienie od kofeiny	W przypadku braku porannej filiżanki kawy osoba czuje się słaba i przytłoczona, aby „rozweselić się”, potrzebuje porcji kofeiny
Uzależnienie od narkotyków	Może tworzyć się przy długotrwałym stosowaniu silnych leków, które zostały przepisane na chorobę lub są potrzebne do poprawy danych fizycznych

Uzależnienie niechemiczne (behawioralne)

W uzależnieniu niechemicznym czynnikiem, który powoduje, że organizm wytwarza duże dawki dopaminy, jest pewien rodzaj aktywności. Z biegiem czasu proces wytwarzania „hormonu przyjemności” staje się niemożliwy bez tego bodźca. Tak powstaje uzależnienie.

Typowe formy niechemicznego uzależnienia to:

Forma uzależnienia	Opis
uzależnienie od hazardu	Gry pokerowe, ruletka, niekontrolowane uzależnienie od automatów do gier, gry komputerowe. Przez wzgląd na możliwość grania uzależniony jest w stanie ponieść wszelkie wyrzeczenia, gdyż możliwość wygranej działa na niego ekscytująco, sprawia mu największą przyjemność. Z reguły uzależniony od hazardu skłonny jest kłamać, łatwo obiecuje „już nie grać”, doskonale wiedząc, że tak nie jest
Ludomanii	Rodzaj uzależnienia od hazardu. To uzależnienie od samego procesu gry, od poczucia ekscytacji, od związanego z nią ryzyka.
Hazard	Również rodzaj uzależnienia od hazardu. W tym przypadku celem gry jest uzyskanie dużej wygranej, a gra jest tylko środkiem do osiągnięcia upragnionego
uzależnienie od Internetu	Bycie w sieciach społecznościowych i zanurzenie człowieka w wirtualnym świecie, odgradzanie się od świata realnego
Uzależnienie od marki	To obsesyjna chęć zdobycia za wszelką cenę pewnej rzeczy tej marki. Zdobycie tego, czego chcesz, daje krótkotrwałe poczucie szczęścia, ale potem zainteresowanie zakupem słabnie i pojawia się nowy „cel”
Uzależnienie od miłości	Jej obiektem może być osoba mieszkająca w sąsiedztwie lub znany piosenkarz, aktor, sportowiec. Uczucia nie mające nic wspólnego z prawdziwą miłością mogą objawiać się patologiczną zazdrością, natrętnością, pragnieniem całkowitej kontroli nad obiektem ich adoracji
Uzależnienie seksualne	To jest kompulsywne zachowanie seksualne. Niebezpieczna anomalia dla innych, objawiająca się niezdolnością osoby do kontrolowania własnych pragnień seksualnych. Osoba cierpiąca na tego typu zaburzenia doświadcza tak silnego przypływu emocji podczas stosunku i wrażenia tak żywe, że jest gotów zrobić wszystko, aby je powtórzyć, zaniedbując okazję kara. Najczęściej ten typ zaburzenia zachowania występuje u mężczyzn i zwykle przybiera postać różnych perwersji seksualnych. U kobiet ta patologia jest mniej powszechna i objawia się rozwiązłymi i niebezpiecznymi kontaktami seksualnymi z nieznajomymi.
Uzależnienie religijne	Uzależnienie od jakiejkolwiek organizacji religijnej, sposób na ucieczkę od psychicznego bólu, niepokoju, potrzeby rozwiązania wszelkich problemów, zrzucenie wszelkiej odpowiedzialności na Boga lub mentora. Najbardziej niebezpieczna sytuacja to sytuacja, w której dana osoba wpada w sektę, której przywódcy często stosują surowe metody tłumienia woli, które powodują poważne zaburzenia psychiczne
Pracoholizm	Praca jest postrzegana nie jako szansa na poprawę własnego samopoczucia czy realizowanie swoich talentów, ale jako sposób na ucieczkę od nieprzyjemnej rzeczywistości, od dokuczliwych problemów rodzinnych. Odpoczynek, komunikacja z przyjaciółmi lub rodziną jest postrzegana przez pracoholika jako strata czasu
Uzależnienie od sportu	Nadmierne pragnienie aktywności fizycznej. Celem zajęć w tym przypadku jest wyeliminowanie uczucia niepokoju, poprawa nastroju.
Zakupoholizm	Przejawia się to pasją do zakupów tak silną, że pozbawia człowieka możliwości kontrolowania własnych wydatków. Euforię po zakupie szybko zastępuje poczucie winy i żal z powodu wygórowanych wydatków, ale wtedy potrzeba nowych dawek dopaminy popycha zakupoholiczkę w kolejną wyprawę na zakupy.

Uzależnienie pośrednie

Uzależnienie jest (w psychologii występują różnego rodzaju stany obsesyjne) stanem bolesnym, który oprócz form chemicznych i behawioralnych może mieć charakter pośredni. Ta kategoria obejmuje uzależnienia, które są nierozerwalnie związane z cechami różnych uzależnień.

Zasadniczo następujące różne zaburzenia odżywiania:

• anoreksja - post w imię szczupłej sylwetki, powstrzymywanie się od posiłków;
  
• bulimia - obżarstwo, które jest spowodowane ciągłymi obsesyjnymi myślami o jedzeniu;
• ortoreksja - próba podążania za kanonami zdrowego odżywiania, doprowadzona do absurdu;
• drankoreksja - zastąpienie normalnego jedzenia alkoholem (zwykle w celu utraty wagi).

W psychologii istnieje również pojęcie zachowania warunkowo uzależniającego, które może obejmować przypadki, które są podobne do uzależnienia, ale nimi nie są. Nie stanowią zagrożenia ani dla ludzi, ani dla społeczeństwa.

W szczególności są to:

• zależność fizjologiczna, psychologiczna i emocjonalna małego dziecka od matki;
• pasja do określonego rodzaju sztuki, nauki, obecność hobby;
• potrzeba chorego na jakiekolwiek leki: na przykład diabetyk nie może obejść się bez zastrzyków insuliny, osoba, która niedawno doznała poważnego urazu - bez znieczulenia.

Jednak w pewnych okolicznościach warunkowo uzależniające zachowanie może ostatecznie przekształcić się w prawdziwe uzależnienie. Na przykład miłość do pracy zamienia się w pracoholizm, a potrzeba medycyny przeradza się w uzależnienie od narkotyków, które rozwinęło się po wyzdrowieniu.

Charakterystyka i właściwości

Uzależnienie dyktuje swój szczególny model zachowania.

Charakteryzuje się:

• wybuchy skrajnej drażliwości z najmniej znaczącego powodu;
• roztargnienie;
• tendencja do odsuwania na bok istniejących codziennych problemów;
• niezdolność do krytycznej oceny swoich działań;
• nagłe wahania nastroju.

Jeśli dana osoba nie straciła zdolności do racjonalnego myślenia, może samodzielnie określić, że jego mała słabość, niewinny nawyk, już taki nie istnieje i od jakiegoś czasu zaczęła nabierać wyrazistszych cech patologia.

W takim przypadku niepokojące staną się następujące zjawiska:

• zmiana kręgu społecznego, czasem - zupełny brak chęci do komunikowania się z którymś z dawnych przyjaciół, dyktowane przez strach przed potępieniem. Człowiek czuje się lepiej w towarzystwie nowych znajomych, towarzyszy nieszczęścia;
• myśli i rozmowy wyłącznie o obiekcie uzależnienia. Wszystkie inne problemy życiowe straciły na ostrości, wydają się małe i nieistotne;
• nowa codzienna rutyna, w której główne miejsce (w zależności od rodzaju uzależnienia) zajmuje ulubiona gra, zakupy, poszukiwanie alkoholu;
• dyskomfort psychiczny związany z niemożnością bycia blisko obiektu lub robienia tego, co kochasz;
• niepohamowana wściekłość skierowana na tego, kto przeszkadza w korzystaniu z przedmiotu uzależnienia i chęć dołożenia wszelkich starań, aby usunąć przeszkodę;
• brak zainteresowania opiniami innych: domowe skandale i groźby ze strony władz przestają mieć znaczenie, liczy się tylko możliwość posiadania przedmiotu destrukcyjnej namiętności;
• pogorszenie wyglądu: z reguły uzależnienie ma zły wpływ na samopoczucie: osobę dręczy bezsenność, bóle głowy, uczucie niepokoju, które nie może pozostawić śladu na jego wyglądzie.

Dlaczego powstaje?

Uzależnienie jest (w psychologii stany obsesyjne mają swoją własną klasyfikację) bolesnym uzależnieniem, które zawsze kształtuje się mniej więcej w ten sam sposób:

1. Osoba wykonująca jakąś czynność lub zażywająca jakąkolwiek substancję czerpie przyjemność: jej mózg jest w reakcja na bodziec zewnętrzny wytwarza dopaminę, która powoduje podwyższony nastrój, euforia.
2. Działanie dopaminy w pewnym momencie się kończy, ale motywacja i zrozumienie już się uformowały o tym, że aby uzyskać nową porcję „przyjemności” trzeba powtórzyć już popełnione działania.
3. Z biegiem czasu tworzy się stabilne połączenie, a dopamina zaczyna być wytwarzana tylko w odpowiedzi na ten bodziec.

Jednak nie każda osoba działa na tej zasadzie: po pierwszym doświadczeniu większość wraca do swoich zwykłych czynności. Rozwój wydarzeń opisanych powyżej jest najprawdopodobniej, jeśli istnieje jakiś negatywny czynnik, który wywołuje zwiększone zapotrzebowanie na dopaminę.

Tym czynnikiem może być:

• napięte środowisko rodzinne;
• brak więzi emocjonalnej między dzieckiem a rodzicami (najczęstsza przyczyna uzależnienia u nastolatka);
• problemy z socjalizacją, trudności związane z przyzwyczajeniem się do nowego zespołu;
• brak równowagi jako cecha temperamentu;
• niska samoocena i zwątpienie w siebie, co jest jego bezpośrednią konsekwencją;
• przedłużony pobyt w stanie stresu;
• brak umiejętności trzeźwej analizy własnego zachowania;
• uporczywa niechęć do rozwiązywania problemów;
• słabość.

Możesz stać się ofiarą uzależnienia w każdym wieku, ale częściej zaburzenie to rozwija się u nastolatków ze względu na ich niestabilną i niezwykle wrażliwą psychikę. Ryzyko wzrasta wielokrotnie, jeśli podobna patologia występuje u jednego lub obojga rodziców lub jeśli istnieje jeden z wymienionych czynników.

Jak się pozbyć

W niektórych (łagodnych) przypadkach uzależnienia niechemicznego możliwe jest samoleczenie. Wymaga to od osoby pełnej świadomości problemu, chęci pozbycia się nałogu oraz umiejętności obiektywnej oceny swojego zachowania.

Walcz z uzależnieniem od hazardu

Na początek zaleca się sporządzenie planu dnia, w którym na grę zostanie przeznaczona odpowiednia liczba godzin, a następnie trzymaj się wybranego trybu, stopniowo skracając okresy „gry” i poświęcając uwolniony czas innym zajęcia.

Kiedy masz ochotę zagrać na pieniądze, ogranicz maksymalny zakład, np. ustalając limit na karcie, z której zostaną pobrane środki.

Ta metoda jest dobra dla stałych bywalców wirtualnych kasyn i fanów gier online, może być używana do zwalczania wszelkich innych uzależnień „komputerowych”.

Walcz z uzależnieniem od miłości

Istnieje kilka technik zaprojektowanych specjalnie dla ofiar nadmiernego przywiązania miłosnego, na przykład:

• autotrening i autohipnoza: techniki mające na celu rozwianie aury romansu, które idol jest teraz otoczony, mentalnie zaznaczając go w najbardziej absurdalnej sytuacji, w której będzie wyglądał żałośnie i zabawny;
• spojrzeć w przyszłość: istota metody polega na pomyśle, że marzenie się spełniło i zadaniu pytania: co dalej;
• szukaj wad: zamiast nadać obiektowi swojej adoracji najpiękniejsze cechy charakteru, lepiej poszukać negatywu;
• sublimacja: próba przesunięcia „centrum” zainteresowań osobistych na coś innego.

Walcz z zakupoholizmem

Najpierw musisz dowiedzieć się, co jest przyczyną niepohamowanej pasji do zakupów i co sprawia, że ​​pasja ta jest tak silna, że ​​nie sposób się jej oprzeć. Następnie spróbuj wyeliminować ten czynnik.

Następnie możesz użyć następujących typów ograniczników:

• przed pójściem do sklepu zrób listę zakupów i weź dokładnie tyle pieniędzy, ile potrzeba na wdrożenie tej listy;
• odmówić karty kredytowej, co stwarza iluzję nieograniczonych rezerw finansowych;
• idąc do sklepu, aby kupić nowe ubrania, najpierw przejrzyj swoją garderobę: możliwe, że po takim audycie lista niezbędnych przejęć zostanie zmniejszona o połowę;
• spróbuj zmienić swoje nastawienie do zakupów: gdy przestają być rozrywką, a zamieniają się w ciężką konieczność, chęć wrzucenia wszystkiego do koszyka zniknie sama;
• nie poddawać się histerii „zniżek”: pomoże to przezwyciężyć prostą myśl, że dobry, poszukiwany produkt prawdopodobnie nie zostanie sprzedany z rabatem.

Metody profesjonalnego leczenia uzależnień

Uzależnienie to bolesny stan w psychologii, który często wymaga pomocy profesjonalistów.

Na przykład:

• z uzależnieniem chemicznym;
• z ciężkimi zaburzeniami zachowania, gdy dana osoba nie jest w stanie odpowiednio ocenić swojego zachowania;
• w przypadku, gdy nie można było samodzielnie pozbyć się patologicznego nałogu.

Diagnostyka

Celem diagnostyki jest określenie ciężkości choroby - stopnia, w jakim patologiczne pragnienia opanowały osobę, oraz czynnika, który wywołał powstawanie zachowań uzależniających. W trakcie diagnostyki okazuje się, czy nałóg zdołał wywołać patologiczne zmiany w psychice, jak są silne i czy uzależniony jest niebezpieczny dla innych.

Do tej pory nie ma jednej metody diagnostycznej. W uzależnieniu chemicznym stosuje się kwestionariusze, z których każdy przeznaczony jest dla określonego rodzaju uzależnienia. W odniesieniu do odchyleń niezwiązanych z przyjmowaniem substancji psychotropowych większość lekarzy musi polegać na własnej intuicji.

W ostatnich latach na podstawie testu AUDIT (do wykrywania uzależnienia od alkoholu) opracowano kompleksowe testy do oceny stanu uzależnienia, określające poziom zapotrzebowania na przedmiot uzależnienia.

Ocenę przeprowadza się według kilku kryteriów:

• ostrość doznań podczas korzystania z obiektu (zażywanie środka odurzającego, umiejętność zabawy, pracy);
• skłonność do stanów depresyjnych, jeśli jest to niemożliwe;
• ryzyko rozwoju psychopatii: prawdopodobieństwo zachowań aspołecznych zagrażających innym ludziom;
• umiejętność trzeźwej oceny własnego zachowania.

Leczenie

Przebieg leczenia jest przepisywany na podstawie danych uzyskanych podczas diagnozy. Główną metodą jest psychoterapia – rozmowy z pacjentem, podczas których specjalista, w zależności od stosunku pacjenta do jego problemu, stosuje różne strategie terapeutyczne.

Mianowicie:

• wyjaśnia, jakie konsekwencje będzie miał brak leczenia - jeśli pacjent nie chce niczego zmieniać w swoim życiu. Na tym etapie celem specjalisty jest przekonanie pacjenta o konieczności kontynuowania terapii;
• podkreśla, jak niebezpieczne jest zażywanie substancji psychoaktywnych (PAS), czy ciągłe używanie niechemicznych stymulanty, które skłaniają pacjenta do podjęcia decyzji o ich porzuceniu – gdy u pacjenta rozwinie się chęć: Współpraca;
• uczy technik, które pozwolą Ci żyć i cieszyć się życiem bez przedmiotu uzależnienia: umiejętności samokontroli, relaksacji, umiejętności rozwiązywania konfliktów.

W przypadku chemicznych form uzależnienia zaleca się również leczenie, które jest niezbędne do odurzenia organizmu i wyeliminowania fizjologicznego uzależnienia od środków powierzchniowo czynnych. Należy pamiętać, że powodzenie leczenia w dużej mierze zależy od tego, na ile sam pacjent jest świadomy problemu i czy rzeczywiście chce pozbyć się swojego patologicznego pociągu.

Zapobieganie nawrotom

Prawdopodobieństwo powtórnego uzależnienia pozostaje w dowolnej formie, ponieważ pacjent nie może być zmuszony do zapomnienia o przyjemnych odczuciach, które kiedyś dał mu obiekt uzależnienia. Możliwe jest jednak zmniejszenie ryzyka nawrotu, dla którego prowadzone są zajęcia mające na celu rozwijanie umiejętności i zdolności, które pomogą przezwyciężyć patologiczne uzależnienie i we właściwym czasie będą pełniły rolę „hamulca”.

Na tym etapie szeroko stosowane są metody psychoterapii grupowej, w szczególności praktykowane są spotkania byłych alkoholików (narkomanów) z pacjentami próbującymi pozbyć się alkoholu (narkotyków) zależności. Aby zapobiegać niechemicznym formom uzależnienia, można również prowadzić sesje grupowe, ponadto w grupie znajdują się osoby podatne na uzależnienie oraz takie, którym udało się przezwyciężyć nałóg.

Film o uzależnieniu w psychologii

Uzależnienie i uzależniające zachowanie: