Dislalia w terapii logopedycznej. Co to jest, definicja mechaniczna, funkcjonalna u dzieci

Wielu nawet nie zdaje sobie sprawy, że cierpi na dyslalię. Są to dość powszechne w terapii mowy. wady wymowę u osób, które nie mają problemów ze słuchem lub artykulacją. Główną manifestacją dyslalii jest zastępowanie, zniekształcanie lub brak niektórych dźwięków w mowie.

Jeśli stopień rozwoju takiej wady nie jest silny, nie wpływa to na jakość ludzkiego życia. Ale są bardziej złożone formy dyslalii, które są bardzo zauważalne podczas rozmowy z innymi.

Co dzieje się z dźwiękami w dyslalii?

Prawidłowe wymawianie niektórych dźwięków staje się trudne. Prowadzi to do tego, że albo całkowicie je tęskni, albo nieświadomie je zniekształca. Na przykład uderzającym przykładem dyslalii jest sytuacja, w której osoba mówi [v] zamiast [l]. Często dzieci cierpią z powodu tego, że nie potrafią wymówić dźwięków warczenia. Często wada ta ustępuje samoistnie, ale czasami pozostaje i wymaga korekty.

Najczęściej nieprawidłowości diagnozuje się przed ukończeniem 6 lat.

Klasyfikacja Dyslalii

Istnieje 6 głównych rodzajów dyslalii, które mogą być spowodowane różnymi przyczynami.

Mechaniczny

Dislalia tego typu najczęściej kojarzy się z osobliwościami budowy anatomicznej aparatu artykulacyjnego. Oznacza to, że problemem może być niewłaściwe ukształtowanie podniebienia, a nawet ust. Niektóre z tych cech można wyeliminować. Jednocześnie mechaniczna dyslalia nie ma żadnego wpływu na pisownię ani słownictwo osoby.

Funkcjonalny

Ten rodzaj defektu może rozwijać się na tle czynników społecznych lub z powodu neurodynamicznych patologii mózgu. Słownictwo i pismo mogą ulec zmianie. Z kolei dyslalia czynnościowa może mieć charakter ruchowy lub sensoryczny.

Typ silnika

Takie odchylenie jest spowodowane przesunięciami neurodynamicznymi zachodzącymi w centralnej części tzw. motorowego analizatora mowy. Podczas mowy osoba nieprawidłowo porusza ustami i językiem, dlatego niepoprawnie wymawia dźwięki. Ten rodzaj defektu jest również nazywany fonetycznym.

Typ dotykowy

W takim przypadku zmiany zachodzą w analizatorze mowy i słuchu. Osoba nie może odróżnić akustycznie podobnych fonemów (na przykład miękkich, syczących lub dźwięcznych). W takim przypadku dźwięki są zastępowane lub znacznie zniekształcane podczas mowy ustnej. Oznacza to, że to odchylenie jest fonemiczne. Ponadto wraz z rozwojem takiej wady pacjent może zacząć wymieniać litery podczas pisania.

Akustyczno-fonemiczny

Tego typu zaburzenia mowy występują na tle selektywnej niedokładnej analizy fonemów według ich cech fonetycznych. Osoba cierpi na słabą percepcję dźwięku i nie może w pełni odróżnić dźwięków, dlatego nieprawidłowo je rozpoznaje i odtwarza.

Wraz z rozwojem akustyczno-fonemicznej postaci dyslalii pacjenci nie cierpią na uszkodzenia słuchu. Niektóre dźwięki potrafią dobrze rozpoznać, inne nie.

Artykulacyjno-fonemiczny

Ta grupa wad obejmuje odchylenia, które charakteryzują się nieprawidłowym doborem fonemów według parametrów artykulacyjnych. Ten rodzaj zaburzenia może objawiać się na różne sposoby. Na przykład osoba może mieć niekompletnie uformowaną podstawę artykulacyjną. W tym przypadku zamiast prawidłowego dźwięku wybiera ten, który wydaje mu się najbardziej odpowiedni dla znaków artykulacyjnych.

Również baza artykulacyjna może być w pełni ukształtowana, na przykład, gdy dziecko dobrze zna fonemy, rozumie, jak brzmią, ale zastępuje je innymi podczas wymowy.

Typ monomorficzny

Osoba nie wymawia tylko jednej grupy dźwięków. Na przykład wyraźnie wymawia wszystkie fonemy z wyjątkiem dźwięcznych i syczących.

Polimorficzny

Pacjent ma problemy z dźwiękami z różnych grup. Dyslalia polimorficzna to dość obszerna grupa wad prostych i złożonych. Mogą się łączyć. Jeśli lekarz zdiagnozuje defekt fonemiczny, do jego nazwy dodawana jest „para”. Oznacza to, że zamiast sigmatyzmu można zdiagnozować parasigamatyzm.

Proste dislalia

Dislalia w logopedii to defekt, który może być prostszy, gdy zmienia się tylko jedna grupa fonemów. Takie sytuacje są dość często spotykane w praktyce medycznej.

Sigmatyzm

W takim przypadku osoba nie może poprawnie wymówić sybilantów [f], [w], [w], [h] i sybilantów fonemów [s], [s '], [z], [z'].

Rotacism

To odchylenie wpływa tylko na dźwięki [р] i [р ’]. To bardzo powszechny rodzaj dyslalii. Dzieci potrafią poprawnie wymawiać te fonemy dopiero po 2 latach. W większości przypadków chodzi o trening artykulacji. Dziecko nie od razu rozumie, jak prawidłowo ułożyć język, aby wymówić te dźwięki.

Istnieje kilka rodzajów rotacji:

Typ rotacyzmu	Osobliwości
Strona	Podczas wymawiania dźwięków boczne krawędzie języka nie dotykają górnych skrajnych zębów.
Gorlovoy	Korzeń języka jest słaby.
Tylnojęzykowy	Gdy tylko język zbliży się do podniebienia twardego i miękkiego, zaczyna się wibracja.
Języczkowy	Małe wibruje języka.
Walcowanie	Język porusza się zbyt wiele.
Frykatyczny	Dźwięk [p] jest wymawiany w języku angielskim.

Pararotacism

W tym przypadku zamiast [p] osoba mówi [l]. Nieco mniej powszechny jest zamiennik [d] lub [d]. Istnieje około 30 podtypów tego typu odchyleń.

Lambdacyzm

Najczęściej następuje niewielka zamiana dźwięku [л] na [л ’]. W rzadszych przypadkach osoba wymawia [y] zamiast tego fonemu.

Parasygmatyzm

Zdarza się międzyzębowy, boczny, nieco rzadziej proteza. Osoba zmienia [f] na [w], [w] na [s]. Istnieją również inne odmiany. Ta wada jest symetryczna. Oznacza to, że w przypadku problemów z cichymi dźwiękami osoba również zniekształca dźwięki ciche.

Jotacyzm

Przy takim odchyleniu pacjent nie może poprawnie wymówić [y]. Zastępuje ten dźwięk lub po prostu go „połyka”.

Gamatyzm

Charakteryzuje się brakiem wymowy fonemów [г] i [г ']. Pacjent może je również zastąpić podobnymi, gdy język znajduje się w pozycji najbliższej prawidłowej pozycji.

Kappacyzm

Pacjent nie potrafi poprawnie wymówić [k] i [k '].

Chityzm

Występują problemy z fonemami [x] i [x ’]. Podczas wymawiania język może być zbyt mocno wibrowany.

Wady opozycji spółgłosek do głuchoty-głosowości

Dislalia w logopedii to bardzo obszerny temat, który obejmuje problemy z wymową spółgłosek o nieprawidłowym brzmieniu i głuchotę. Zgodnie z ontogenezą mowy dziecko dość późno zaczyna rozróżniać te fonemy ze względu na bliskość akustyczną. Ale później ta cecha języka rosyjskiego powinna być dość łatwa do nauczenia.

Jednak wady tego typu występują w 4% przypadków u dzieci, u których zdiagnozowano naruszenie wymowy dźwiękowej. Przyczyną tego odchylenia jest najczęściej nieprawidłowo rozwinięta percepcja fonemiczna lub problemy z koordynacją pracy aparatu głosowego lub artykulacyjnego. Często wada pojawia się jednocześnie z rozwojem ubytku słuchu lub problemów ze strunami głosowymi.

Odchylenia tego typu są dość łatwe do zauważenia:

• osoba zaczyna ogłuszać dźwięczne fonemy;
• przeciwnie, pacjent zbyt głośno wymawia spółgłoski bezdźwięczne;
• dźwięczne i przytłumione dźwięki są mieszane.

Złożona dislalia

Dislalia w logopedii może również przejawiać się w bardziej złożonych formach. Są to sytuacje, w których kilka defektów łączy się jednocześnie. Najczęstsze to rotacyzm i lambdacyzm oraz rotacyzm i sigmatyzm.

Jeśli dana osoba ma zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, to w tym przypadku wypowiada dźwięk [p] bardzo stłumiony lub zastępuje go innymi fonemami, które należą do kategorii niższego zmiękczania syczący.

Pacjent może również cierpieć na wadę opozycji dźwięków w zależności od ich parametrów twardości i miękkości lub dźwięczności i głuchoty. Najtrudniejszym typem dewiacji jest całkowita dyslalia. W takim przypadku dziecko nieprawidłowo wymawia prawie wszystkie dźwięki spółgłoskowe. Jednocześnie najczęściej nie obserwuje się problemów z dźwiękami samogłosek.

Jest też coś takiego jak Hottentatyzm. W tym przypadku ze wszystkich spółgłosek dziecko wymawia tylko [t].

Przyczyny mechanicznej dyslalii

Główną przyczyną rozwoju tego typu dyslalii jest wada organiczna. Oznacza to, że dziecko lub dorosły miał nieprawidłowo rozwinięty aparat artykulacyjny (wargi, język lub szczęka).

Spośród najczęstszych anomalii wywołujących takie problemy z mową można wyróżnić:

• Krótki wędzidełko języka. Występuje skrócone więzadło podjęzykowe, wówczas pojawiają się problemy z górnymi dźwiękami językowymi.
• Makroglosja i mikroglosja. Są to naruszenia, w których język może być zbyt masywny lub odwrotnie, mały. Z reguły na takie problemy cierpią dzieci z upośledzeniem fizycznym lub umysłowym.
• Zbyt grube lub zbyt sztywne usta. W takim przypadku osoba nie może poprawnie wymówić dźwięków warg lub labiodental.

Problemy mogą pojawić się również na tle nieprawidłowego zgryzu lub nieprawidłowej budowy i wzrostu zębów.

Przyczyny dyslalii czynnościowej

Wraz z rozwojem tego odchylenia aparat artykulacyjny nie jest zaburzony. Oznacza to, że nie ma organicznej podstawy odpowiedzialnej za zakłócenia w procesie produkcji dźwięku. Dyslalia funkcjonalna rozwija się głównie na tle jednego z czynników.

Biologiczne warunki wstępne

Ta grupa czynników, na tle których rozwija się dyslalia funkcjonalna, obejmuje:

• upośledzenie umysłowe;
• choroby przewlekłe;
• patologie somatyczne;
• choroby zakaźne, które pacjent cierpiał w czasie aktywnego tworzenia mowy;
• hipowitaminoza;
• problemy żywieniowe, na tle których rozwijają się takie stany jak dystrofia.

Zaburzenia tego typu negatywnie wpływają na neurodynamikę. Ona z kolei odpowiada za różnicowanie, które odbywa się za pomocą aparatu słuchowego, a także analizatora motoryki mowy.

Wymagania społeczne

Dislalia w logopedii to zboczenie, które może się rozwinąć w wyniku nieprawidłowej edukacji mowy ze strony rodziców. Dorośli często seplenią z małymi dziećmi. Zapamiętują tę wymowę i zaczynają ją naśladować.

Dzieje się tak również wtedy, gdy sami rodzice cierpią na seplenienie, zadziory innych wad mowy. Jeśli w czasie aktywnego formowania mowy dziecko znajdzie się w środowisku dwujęzycznym (na przykład, gdy rodzina przenosi się do innego kraju), może to również powodować dyslalię.

Diagnostyka

Środki diagnostyczne rozpoczyna się z faktem, że lekarz prosi matkę dziecka, jak jej ciąża miała miejsce, czy miała poważne choroby w tym okresie.

Musisz także wziąć pod uwagę, na co samo dziecko chorowało w młodym wieku. Konieczne jest ustalenie, czy występują problemy w rozwoju psychomotorycznym. Aby uprościć początkowy zbierania wywiadu, zaleca się, aby zapewnić lekarza z dokumentacji medycznej i innych dokumentów z wyszczególnieniem wszystkich odchyleń.

Oprócz standardowej ankiety lekarz sprawdza stan słuchu, wzroku i układu mięśniowo-szkieletowego. Podczas badania lekarz określa ruchomość aparatu artykulacyjnego. Aby to zrobić, dziecko jest proszone o wykonanie kilku prostych ćwiczeń.

Diagnostyka obejmuje również ocenę wymowy dźwięku. Lekarz musi zrozumieć, jak złożone są wady. Szczególną uwagę należy zwrócić na słuch fonetyczny, czyli na to, jak dobrze pacjent jest w stanie podzielić dźwięki na standardowe grupy.

W swojej konkluzji logopeda musi wskazać formę i rodzaj dyslalii, a także cechy wymowy dźwiękowej. Jeśli lekarz wykryje, że dziecko cierpi na odchylenie typu mechanicznego, to dodatkowo konieczne jest poddanie się badaniu dentysty, a także ortodonty.

W przypadku dyslalii czynnościowej wymagana jest konsultacja z neurologiem. Przeprowadzi odpowiednie analizy i opini. Dodatkowo logopeda może wystawić skierowanie do otolaryngologa, który oceni stan aparatu słuchowego. Dopiero po pełnej diagnozie można rozpocząć pracę nad korektą.

Korekcja dyslalii

Korekcja dyslalii odbywa się w trzech etapach. Tylko dzięki kompleksowemu podejściu odchylenie można skorygować tak szybko, jak to możliwe.

Etap przygotowawczy

Jeśli dziecko cierpi na mechaniczny typ dyslalii, pierwszym krokiem jest wyeliminowanie wad, które ją spowodowały. Na przykład lekarz może wykonać operację plastyczną wędzidełka języka lub przepisać leczenie ortodontyczne.

W przypadku dyslalii ruchowych wymagane jest odbycie cyklu ćwiczeń mających na celu prawidłowy rozwój zdolności motorycznych aparatu głosowego. W tym celu można przepisać logomassage lub gimnastykę artykulacyjną.

Jeśli u dziecka zdiagnozowano dyslalię funkcjonalną, głównym zadaniem jest rozwój procesów fonemicznych. Aby uformować poprawną wymowę dźwiękową, konieczne jest wykonanie ćwiczeń motorycznych i wypracowanie tak zwanych dźwięków referencyjnych.

Inscenizacja

Na tym etapie konieczne jest wyrobienie podstawowych umiejętności wymowy. Lekarz powinien dać dziecku izolowany dźwięk. Można to zrobić za pomocą pomocy mechanicznych lub wykonując ćwiczenia mimiczne. Ważne jest również ustalenie automatyzacji dźwięków w poszczególnych sylabach, a następnie w słowach i zdaniach.

Ćwiczenia na automatyzację

Ważną częścią tego etapu jest nie tylko ostateczna korekta wymowy dźwięków, ale także kształtowanie prawidłowych umiejętności komunikacyjnych. Oznacza to, że dziecko musi nauczyć się dokładnie wykorzystywać niezbędne dźwięki w procesie komunikacji, nie myśląc o tym.

Ważne jest, aby zajęcia logopedyczne odbywały się regularnie, co najmniej 2-3 razy w tygodniu. Również lekarz da pracę domową. W domu dziecko powinno również uprawiać gimnastykę artykulacyjną samodzielnie lub z rodzicami.

Jeśli zdiagnozowana zostanie prosta dyslalia, zwykle po 1-3 miesiącach następuje poważna poprawa. W przypadku wady złożonej korekta może potrwać do sześciu miesięcy.

Istnieje szereg podstawowych ćwiczeń, które lekarze zalecają w przypadku wielu rodzajów dyslalii:

1. Uśmiech. Musisz się uśmiechać, aby widoczne były przednie zęby. Ta pozycja ust musi być ustalona na 10 sekund.
2. Rurka. Konieczne jest zaciśnięcie zębów i pociągnięcie warg do przodu, tworząc z nimi kształt rurki. Powinny również znajdować się w tej pozycji przez 10 sekund.
3. Potem potrzebujesz naprzemiennie „uśmiech” i „tuba” 10 razy lub więcej. Za każdym razem musisz utrzymać pozycję ust przez 10 sekund.
4. Lejek. W następnym ćwiczeniu musisz otworzyć zęby i rozciągnąć usta. Następnie musisz je ostro wciągnąć i wsunąć pod zęby. Wykonaj 10 razy.
5. Kotły. Usta są pod zębami. W tej pozycji trzeba je niejako poklepać, tworząc dźwięki.
6. Koń. Usta są rozluźnione. Musisz zacząć parskać tak, jak zwykle robią to konie.
7. Śruba. W następnym ćwiczeniu musisz zacisnąć zęby i zacząć przesuwać dolną wargę w prawo i lewo.
8. Zabawa w chowanego. Dolna warga jest ukryta pod górnymi zębami. W tej pozycji musisz stać przez 5 sekund. Następnie tę samą manipulację wykonuje się dolną wargą. Musisz wykonać 10 powtórzeń.

Różnicowanie

Dislalia w logopedii to odchylenie, które może wymagać zróżnicowania w przypadku, gdy dostarczany dźwięk zaczyna mieszać się z innymi. Wymaga to dodatkowych środków naprawczych. Konieczne jest rozwinięcie zróżnicowania słuchowego, utrwalenie wymowy. Dziecko powinno umieć dokonać analizy i syntezy fonemicznej.

Aby to zrobić, pacjentowi proponuje się wysłuchanie par słów, w których pojawia się nowy dźwięk i fonem, którego wcześniej używał jako substytut. Gdy tylko dziecko rozpozna to słowo, musi poprawnie wymówić dźwięk, który w nim usłyszał.

W początkowych stadiach różnicowania lekarz zwraca uwagę na każdy z mieszanych dźwięków. Jednocześnie konsekwentnie wypowiada je wspólnie z dzieckiem i stara się uformować w nim dźwiękowy obraz reprodukowanego fonemu. Logopeda trzyma się pewnego planu.

Najpierw musi doprecyzować artykulację dźwięku i stworzyć rodzaj wsparcia dla percepcji dotykowej lub wizualnej. Następnie podkreśla osobny dźwięk w sylabie. Wtedy zadanie staje się bardziej skomplikowane i trzeba doprecyzować dźwięk w słowie, a potem w długim zdaniu.

Drugi etap różnicowania polega na miksowaniu podobnych dźwięków. Dziecko musi nauczyć się szybko identyfikować każdą z nich. Ważne jest również zwrócenie uwagi na rozwój syntezy oraz analizy fonemicznej.

Prognozy tego, co wydarzy się bez leczenia

Jeśli nie zaczniesz korygować dislalii w odpowiednim czasie, w przyszłości może to prowadzić do problemów na piśmie. Jeśli dziecko niewłaściwie słyszy dźwięki, nie będzie w stanie dobrze pisać dyktand i w pełni uczyć się w szkole. W rzadkich przypadkach prowadzi to nawet do niepełnosprawności rozwojowej, ponieważ dzieciom z taką niepełnosprawnością trudniej jest nauczyć się czytać i liczyć.

To zależy od tego, jak dziecko odniesie sukces w szkole. Dlatego zaleca się skorygowanie takich wad przed wizytą w placówce edukacyjnej.

Przy takim odchyleniu dziecku będzie trudniej wchodzić w interakcje z innymi dziećmi. Dislalia może być przedmiotem żartów kolegów z klasy. Może to prowadzić do depresji i wycofania. Dziecko przestaje czuć się pewnie, boi się odpowiedzieć przy tablicy. To negatywnie wpływa na naukę i sieci społecznościowe.

Łatwiej jest dokonać korekty w młodszym wieku. Dorosły z dyslalią również musi radzić sobie z trudnościami w pracy, zwłaszcza jeśli wiąże się to z komunikacją z ludźmi. Jeśli mówimy o wadzie mechanicznej na tle nieprawidłowego położenia zębów, to z każdym rokiem sytuacja może się pogorszyć. Problemy nie pojawiają się tylko w mowie.

Osoba może zacząć rozwijać współistniejące patologie innych narządów i układów. Dlatego im szybciej dokona się korekty i, jeśli to konieczne, leczenia, tym szybciej dziecko będzie mogło żyć pełnią życia i rozwijać się bez żadnych odchyleń.

Dyslalia w logopedii jest więc defektem, który może rozwijać się z wielu powodów. Jest to odchylenie, które dobrze nadaje się do korekty, nawet jeśli chodzi o złożoną formę dyslalii. Ale całkowita korekta wymowy jest możliwa tylko przy prawidłowej diagnozie.

Film z Dislalii

Diagnoza - dyslalia: