Plastyczność w psychologii. Co to jest, definicja, czym się charakteryzuje, co to znaczy

Plastyczność - to elastyczność, zmienność, adaptacyjność, podatność na różne wpływy. Termin ten jest szeroko stosowany w psychologii do scharakteryzowania różnych pojęć: „plastyczności myślenia”, „plastyczności emocjonalnej”, „plastyczności zachowania”.

Ogólna koncepcja plastyczności. Plastyczność świadomości

Plastyczność w psychologii to zwiększona zdolność człowieka do psychicznego przystosowania się do otoczenia w procesie komunikacji i aktywności zawodowej.

Pod. Pietrow

Praktykujący psycholog i hipnoanalityk Dmitrij Pietrow uważa, że ​​plastyczność (elastyczność) jest mniej lub bardziej nieodłączna w każdym ludzkim ciele. Dzięki tej jakości jednostka łatwo przyswaja nowe doświadczenia i wiedzę, zastępuje przestarzałe przekonania i reakcje emocjonalne.

Według psychologa „plastikowa osoba” subtelnie czuje, gdzie kończą się jego potrzeby, a obsesyjna wpływ społeczeństwa, co pozwala mu wykazać się wyczuciem intuicji, zwracając uwagę na sygnały jego ciało.

Według S.Yu. Klyuchnikov

Plastyczność czy elastyczność świadomości to w opinii praktykującego psychologa, psychotechnologa i coacha Siergiej Yuryevich Klyuchnikov, zdolność osoby do unikania niepotrzebnych kolizji, przy jednoczesnym zachowaniu ich siła. Plastyczność jest również rozumiana jako natychmiastowa reakcja, która umożliwia przewidywanie działań danej osoby i reagowanie na nie w odpowiednim czasie.

Opisując tę ​​koncepcję w swojej książce „Czynnik sukcesu” S.Yu. Klyuchnikov zauważył, że „plastyczność” to zdolność psychiki jednostki we właściwym czasie do dostosowania się do panujących okoliczności.

Świadomość plastyczna o elastycznej percepcji jest wolna od psychologicznych kompleksów, klamer i psychoenergetycznych blokad, które ją hamują i ograniczają. Taka elastyczność, zdaniem specjalisty, pozwala znacznie lepiej chronić się przed wszelkimi ciosami psycho-emocjonalnymi, sztywnymi zasadami i postawami.

Według S.Yu osoba „plastikowa” Klyuchnikova, jest w stanie:

• przyjąć punkt widzenia przeciwnika, przyznając, że „inni mają w jakiś sposób rację”;
• zwróć uwagę na niuanse atmosfery psychologicznej i zwróć uwagę na wszystkie sygnały, które wysyła;
• poddawaj się ludziom w małych rzeczach, pozostając wiernym sobie i swoim przekonaniom w najważniejszej rzeczy.

Plastyczność (elastyczność) psychiki jednostki pozwala mu na:

1. Naucz się przyzwyczajać do wizerunku innej osoby, rozumieć jej stan i zapobiegać możliwemu rozwojowi konfliktu, przewidując możliwe sposoby jego rozwiązania.
2. Szybko reaguj na wszelkie zmiany.
3. Pokonaj ograniczenia swojej egocentrycznej pozycji, rozwijając poczucie współczucia dla tych, którzy nieświadomie próbują być agresywni.

Plastyczność myślenia

Plastyczność w psychologii to według amerykańskiego psychologa Normana Joyce'a zdolność człowieka do znajdowania wielu rozwiązań w przypadkach, gdy inni widzą tylko 1 lub 2. Ze względu na plastyczność następuje reorganizacja operacyjna wydarzeń, a następnie ich ukierunkowanie we właściwym kierunku.

Pojęcie „plastyczności” w psychologii służy do scharakteryzowania „plastyczności myślenia”, która definiuje ten termin jako umiejętność dynamicznego rozplanowania i sensownego przekształcenia strukturalnych elementów aktualnej sytuacji w specyficznie upozowaną cele.

By Lorenzo Valla

Plastyczność umysłu po raz pierwszy zdefiniował włoski humanista i prezbiter Renesansu Lorenzo Valla jako zdolność znajdź i wykorzystaj sprzyjające okazje, wygładzaj ostre zakręty w każdym związku, nie doprowadzając ich do konfliktu sytuacje.

Filozof zidentyfikował także 5 ważnych warunków rozwoju plastyczności umysłu:

• komunikacja z wykształconymi ludźmi;
• obfitość literacka;
• wygodne miejsce;
• czas wolny;
• Święty spokój.

Według Normana Joyce .a

Plastyczność (elastyczność) myślenia w nowoczesnej koncepcji to według amerykańskiego psychoanalityka i autora książki „Plasticity of the Brain” Normana Joyce’a: zdolność jednostki do adaptacji i przystosowania się do zmieniających się okoliczności za pomocą jego kreatywności i zdolności do myślenia po wyjęciu z pudełka.

Elastyczność myślenia została również zdefiniowana przez rosyjskiego specjalistę i psychologa Maksyma Własowa, jako zdolność jednostki do „przetrwania” z wykorzystaniem dowolnych, w tym niestandardowych metod, wykazujących się elastycznością i możliwością rezygnacji ze standardowych działań i poglądów.

Według Maxima Własowa

Według Maxima Własowa „plastyczność myślenia” to potrzeba, która w niektórych przypadkach pozwala człowiekowi zachować życie i osiągnąć sukces w działalności zawodowej. Elastyczność umysłu pozwoli człowiekowi uniknąć sytuacji impasu, a jeśli się w nie wpadnie, da szansę rozważ problem pod różnymi kątami, określając maksymalną możliwą liczbę sposobów rozwiązania Problemy.

Plastyczność myślenia (elastyczność poznawcza) nie jest wrodzoną, lecz nabytą cechą, która pojawia się, gdy uczenie osoby ważnych umiejętności i sztuczne tworzenie sytuacji, które pozwalają mu aplikować otrzymanej wiedzy.

Odwrotną koncepcją plastyczności psychicznej jest sztywność psychiczna związana z niezdolnością mózgu do szybkiej reakcji na niestandardowe sytuacje. Plastyczność myślenia człowieka pozwala mu szybko dostosowywać się do zmian w otoczeniu, dostrzegać możliwe alternatywy w zachowaniu i łatwo przechodzić z jednego rodzaju aktywności na inny.

Sztywność myślenia charakteryzuje rutynowy (tradycyjny) sposób działania, niemożność zmiany postaw i spojrzenia na problem z różnych punktów widzenia.

Jak się rozwijać

Pomimo tego, że według naukowców elastyczność poznawcza kształtuje się u osoby do 20 roku życia, pod wpływem genetycznych i psychicznych cech osobowości, wzorców zachowań rodzinnych, temperamentu i doświadczenia życiowego, istnieje szereg nowoczesnych technik, które pozwalają osobie rozwijać elastyczność poznawczą w bardziej dojrzałym wiek:

Rodzaj ćwiczeń	Charakterystyka metody
"Burza mózgów"	Technika opiera się na podświadomym tworzeniu przez człowieka sytuacji kryzysowej i poszukiwaniu maksymalnej liczby sposobów jej przezwyciężenia. Takie ćwiczenie pozwala poszerzyć myślenie, w tym z jego pomocą w sferze swoich pojęć o nowe rzeczy, o których człowiek zwykle nie myśli z powodu własnej niechęci.
"Improwizacja"	Umiejętność improwizacji pozwala nie tylko rozwinąć plastyczność, ale także nauczyć się podchodzić do każdej sytuacji od strony twórczej. Celem tego ćwiczenia jest próba wyjścia osoby poza „zwykłe” ramy rozwiązania problemu, poczucie wolności i poszukiwanie nowych, nietrywialnych sposobów wyjścia z sytuacji.
„Rozwój intuicji”	Uczucia w wielu przypadkach są w stanie wskazać osobie sposób na przezwyciężenie powstałego problemu, dlatego osoba konieczne jest rozwijanie umiejętności słuchania ich, nie traktując ich priorytetowo nad mentalnymi zajęcia.
„Proces myślenia”	Polega na nauczeniu jednostki metod i zasad rozwiązywania różnego rodzaju problemów poprzez: jasne sformułowanie zaistniałej sytuacji; zebranie wszelkich informacji niezbędnych do jego rozwiązania; analiza problemu, sytuacji w celu określenia jego struktury i składu; próby rozważenia sytuacji ze wszystkich stron i określenia jej powagi dla osoby; określenie priorytetowych sposobów rozwiązania problemu; analiza znalezionych rozwiązań i wybór najbardziej priorytetowego; prognozowanie możliwego rozwoju sytuacji; tworzenie planu działania i jego realizacja.

Ponadto, aby rozwinąć w człowieku plastyczność myślenia, zdaniem ekspertów konieczne jest:

• nieustannie dążyć do czegoś nowego, bez zawieszania się na istniejącym kręgu komunikacji i polu działania;
• nauczyć się wielu informacji;
• nauczyć się dostosowywać do pojawiających się sytuacji życiowych;
• wyznaczaj sobie „ambitne” cele i staraj się je osiągnąć;
• naucz się grać i uspokajać swoje negatywne emocje.

Plastyczność emocjonalna

Plastyczność w psychologii to zdolność osoby do bycia świadomym swoich emocji, nie ograniczając się do biernego doświadczenia, ale wykorzystaj również ich mobilność, elastyczność i zmienność, aby wybrać najbardziej optymalną i adekwatną opcję odpowiedź.

Susan David

Amerykańska psycholog i trener biznesu Susan David w swojej książce o tym samym tytule mówi, że plastyczność emocjonalna (elastyczność) nie oznacza sztywnej zmiany emocji i postaw. Jego mechanizm opiera się na zdolności jednostki do relaksu, przestania martwić się o każdą chwilę, która się wydarzyła lub nie, i rozpoczęcia postrzegania wydarzeń przez pryzmat świadomości.

Autor świadomie rozumie świadomy wybór człowieka jego reakcji emocjonalnych, które: łatwe do osiągnięcia, gdy przenosisz postrzeganie rzeczywistości z przeszłości lub przyszłości do teraźniejszości za chwilę. Tak więc, zdaniem psychologa, uwzględniwszy swoją odpowiedzialność i zdając sobie sprawę z możliwości wyboru swojej reakcji na wysyłane bodźce układ nerwowy, osoba uczy się wybierać opcje możliwej reakcji, zarówno ostrej, jak i destrukcyjnej, lekkiej lub zrelaksowany.

Pojęcie „plastyczności emocjonalnej” pochodzi z neuronauki (plastyczności neuronalnej) i wiąże się ze zdolnością neuronów do „łączenia się” ze sobą, uczenia się pełnienia funkcji martwych komórek.

Tak więc, według psycholog Susan Davis, dzięki plastyczności emocjonalnej człowiek uczy się nie skupiać uwagi. na negatywnych emocjach i lękach, które powodują stres i hamują rozwój funkcji życiowych oraz uczy się pokonywać stresy gradacja.

Dla każdego z nich jednostka wybiera własne rozwiązanie: pozostawić niezmienione ścieżki i reakcje lub spróbować przezwyciężyć strach i skupić się na znalezieniu nowych rozwiązań. Ciężkie emocje i przeżycia, zdaniem Susan Davis, nie są ignorowane, ale po prostu wykluczane z percepcji, pozwalając jednostce dostrzec i docenić dynamikę pozytywnego ruchu.

Według specjalisty rozwój plastyczności emocjonalnej pozwala również nie wpadać w panikę. kiedy następuje zmiana, pozwalając sobie zaufać uczuciom i intuicji, które pomogą Ci zrozumieć i zaakceptować sytuacja.

Według N. A. Wedmesh

Według praktycznego psychologa, mówcy Centrum Medyczno-Psychologicznego „PsychoMed” N.A. Vedmesh, właściwy wybór jednego lub drugiego reakcja emocjonalna jest osadzona w mechanizmie mózgu i jest dostępna dla każdego człowieka, ponieważ zgodnie z jego strukturą bodziec, wydawane w odpowiedzi na to, a reakcja łączy pewien okres „ciszy”, w którym organizm wybiera dokładnie sposób powinien być zapisany.

Naprowadzając swoje działania i reakcje na automatyzm, ludzie często tracą z oczu tę lukę, a jej wykorzystanie pozwala dostrzec inne, możliwe sposoby rozwiązania obecnej sytuacji.

Wykorzystanie luki między bodźcem a reakcjami jest, zdaniem eksperta, odzwierciedleniem emocji plastyczność, która pozwala rozwinąć wiele talentów i nauczyć się „prawidłowo” reagować na niestandardowe sytuacje.

Dobrze rozwinięta plastyczność emocjonalna pozwala radzić sobie z niską samooceną, a także unikać rozwój ciężkich stanów depresyjnych związanych z przeżyciami emocjonalnymi dotyczącymi możliwego rozwoju przyszłości wydarzenia. Niebezpieczeństwo takiego stanu, według dr Vedmesh N.A., polega na tym, że negatywne doświadczenia są zdolne do doprowadzić osobę do rozwoju kryzysu nadciśnieniowego, podczas gdy znaczenie przyszłego wydarzenia jest silne zawyżone.

Według specjalisty plastyczność emocjonalna pozwoli w porę uświadomić sobie bezsensowność własnej duszy uczucia, zapobiegają rozwojowi depresji i pozwalają rozpocząć pracę nad znalezieniem bardziej produktywnych rozwiązań Problemy.

Zdaniem eksperta nie warto utożsamiać plastyczności emocjonalnej z chęcią doświadczania wyłącznie pozytywnych emocji, ponieważ jej zadaniem nie jest skupianie się na problemach, ale uświadomienie i odpuszczenie negatywnych emocji, które przeszkadzają w poszukiwaniu wyjścia z panujących sytuacje.

W obszarze działania zawodowego plastyczność emocjonalna staje się nieocenioną cechą, która pozwala radzić sobie ze stresem, napięciem i wszelkimi, nawet niestandardowymi zadaniami. Aby skutecznie wypełniać swoje obowiązki zawodowe, osoba musi przewidzieć możliwość: przyszłość z pewnymi trudnościami, ale porzuć niepotrzebne oczekiwania i plany, otwierając się na pojawiające się wybory przy zmianie sytuacje.

Plastyczność zachowania (temperament)

Plastyczność w psychologii to zdolność jednostki do zmiany swojego zachowania w zależności od pojawiających się sytuacji życiowych.

„Plastyczność behawioralna” to pojęcie, które do psychologii przyszło z zoologii i charakteryzuje możliwości istnienia żywej istoty (w tym człowieka) przystosowujące się do zmieniających się warunków środowiskowych (zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych), aby dostosować swoje zachowanie do zmienionych okoliczności.

Według V.A. Wagner

Rosyjski biolog i psycholog V.A. Wagner w swojej pracy „Biologiczne podstawy psychologii porównawczej” zdefiniował instynktowne zachowanie istot żywych jako zmienną wartość, która może się zmieniać pod wpływem zewnętrznych wpływów środowiska, podczas gdy typowe dla gatunku ramy behawioralne pozostają w żywych istotach, bez zmian. Ta plastyczność rozwijała się stopniowo w toku ewolucji, pod wpływem doboru naturalnego.

We współczesnej psychologii istnieją 2 rodzaje plastyczności behawioralnej:

Plastyczność egzogenna	Związany ze zmianą fenotypu behawioralnego (obserwowanego zachowania) pod wpływem bodźca zewnętrznego, doświadczenia lub środowiska.
Plastyczność endogenna	Obejmuje zmianę zachowania spowodowaną wewnętrznymi zmianami w ciele (genotyp, miesiączka).

Kategorie te dzielą się również na:

1. Plastyczność kontekstowa związana z inicjacją niehormonalnych i hormonalnych mechanizmów w organizmie, które zmieniają zachowanie w odpowiedzi na zmiany zewnętrzne.
2. Rozwijająca się (dynamiczna) plastyczność związana ze zmianą behawioralną w wyniku wcześniej nabytego doświadczenia.

Według Yu.I. Sawczenkowa

Według doktora psychologii, honorowego profesora KrasSMU Jurija Iwanowicza Sawczenkowa, plastyczność behawioralna ma ogromne znaczenie dla adaptacji człowieka w otaczającym go świecie, dostosowując jego zachowanie do stopniowo zmieniających się warunków życie. Ze względu na krótki okres adaptacji do zmienionych okoliczności, plastyczność pozwala na szybką zmianę modelu zachowania zgodnie z nowymi wymaganiami.

Plastyczność osoby pozwala mu jednocześnie radzić sobie z kilkoma rzeczami, co według rosyjskiego pisarza i psychologa Żukowa Dmitrija Anatoliewicza jest bardziej nieodłączne dla kobiet, niż mężczyźni, ponieważ lepiej od mężczyzn radzą sobie z pracą dydaktyczną, która wymaga jednoczesnego wykonywania 3 zadań naraz: wygłaszania wykładów, monitorowania audytorium i studiowania go reakcje.

W przeciwieństwie do kobiet, według specjalisty mężczyźni mają bardziej wrodzoną sztywność zachowania, która im zapobiega szybko i bezboleśnie dostosowują się do okoliczności i zmuszają do zdecydowanej obrony swojego punktu wizja.

Pojęcie sztywności w psychologii jest przeciwieństwem plastyczności (elastyczności), terminu określającego bezwładność, powolność w adaptacji do nowych warunków życia. Jeśli plastikowa osoba szybko odbudowuje swoje zachowanie, gdy zmieniają się okoliczności, sztywna osoba z z wielkim trudem zmienia swoją linię zachowania, starając się dopasować swoje zwykłe działania do zmienionych warunków życie.

Plastyczność zachowania, według doktora psychologii Savchenkova Yu.I., jest najbardziej charakterystyczna dla tego typu temperamentu jako osoby optymistycznej. Podczas gdy sztywność jest nieodłączna w typach osobowości cholerycznej, flegmatycznej i melancholijnej.

Według D.A. Żukow

Najbardziej uderzający przykład plastyczności zachowania, według psychologa D.A. Żukow, to „Syndrom sztokholmski”, zmuszający zakładnika, dostosowanie swojego zachowania do okoliczności zewnętrznych, odczuwanie przyjaznych uczuć do najeźdźcy, a w niektórych przypadkach przestawienie się na niego Strona.

Plastyczność w psychologii to właściwość myślenia, postrzegania emocjonalnego i zachowania, przejawiająca się zdolnością człowieka do szybkiej adaptacji i przystosowania się do pojawiających się okoliczności.

Nie wrodzone, ale nabyte pod wpływem ciężkiej pracy, samorozwoju lub zmian okoliczności zewnętrznych (wewnętrznych) jakość pozwala człowiekowi nie odrywać się od sytuacji i negatywnych emocji, ale szukać wszelkiego rodzaju, nawet niestandardowych sposobów jej rozwiązania.

Film o plastyczności w psychologii

Plastyczność psychiki: