Miażdżyca aorty serca. Co to jest, co oznacza uszczelnienie ścian?

Miażdżyca aorty to jedno z powszechnych chorób przewlekłych, wpływających na główne naczynie krwionośne. Charakteryzuje się tworzeniem tzw. „blaszek miażdżycowych” na wewnętrznej wyściółce aorty sercowej – ognisk lipidowych, które są głównie złogami cholesterolu.

Przyczyny miażdżycy aorty serca

Choroba jest szczególnym przypadkiem miażdżycy - uszkodzenia naczyń krwionośnych przenoszących krew z serca do narządów. Takim naczyniem jest aorta - jedna z tętnic i główny pień krążenia ogólnoustrojowego.

Mechanizmy leżące u podstaw miażdżycy nie są obecnie w pełni poznane. Z pewnością mówią tylko o bezpośredniej przyczynie patologii, która powoduje łańcuch tragicznych zmian w stanie układu krążenia.

Powodem tego są zmiany w wewnętrznej wyściółce tętnic, które są związane z odkładaniem się cholesterolu i niektórych frakcji lipoproteinowych w świetle naczyń. Zewnętrznie wyraża się to w pojedynczych lub wielokrotnych złogach płytek lipidowych. Stopniowo naczynie ulega deformacji, co tłumaczy się proliferacją tkanki łącznej w jej błonie (stwardnienie) i odkładaniem się w niej soli wapnia (wapnienie). Światło naczynia jest zwężone.

Dotknięte są narządy i tkanki, które przechodzą przez dotkniętą tętnicę: doświadczają braku dopływu krwi. Tlen i składniki odżywcze nie mogą już być im dostarczane w odpowiedniej ilości.

Miażdżyca aorty (czym jest ta patologia i jakie są przyczyny jej rozwoju, jest rozważana z uwzględnieniem patogenezy miażdżycy) jako całość wynika z naruszenia metabolizmu lipidów i białek.

Grupa ryzyka

Duże znaczenie mają czynniki zwiększające prawdopodobieństwo rozwoju choroby. Są to wiek, płeć, styl życia i choroby współistniejące.

Grupa ryzyka obejmuje osoby:

• cierpiący na nadciśnienie tętnicze;
• z cukrzycą, otyłością pokarmową, hiperlipidemią i innymi stanami związanymi ze spowolnieniem metabolizmu i upośledzeniem metabolizmu lipidów;
• z dziedzicznością rodzinną obciążoną miażdżycą;
• ze zwiększonym poziomem „złego” cholesterolu we krwi;
• doświadczanie nadmiernego stresu emocjonalnego;
• palacze;
• ze zmniejszoną aktywnością ruchową;
• mężczyźni w wieku 40-50 lat, kobiety w wieku 55 lat (po menopauzie);
• Starsi.

Liczy się nieracjonalne odżywianie z przewagą tłuszczów zwierzęcych w diecie.

Objawy

Miażdżyca aorty (co to za choroba, zostanie omówione w dalszej części artykułu) ma różne objawy. Przede wszystkim obraz kliniczny zależy od objętości złogów lipidowych i specyficznej lokalizacji blaszki miażdżycowej.

Sama aorta wywodzi się z lewej komory serca, pobierając z niej krew. Podnosi się, następnie tworzy łuk i opada, przechodząc przez klatkę piersiową i jamę brzuszną. Następnie dzieli się na mniejsze tętnice.

Istnieją 3 sekcje aorty:

• Rosnąco. Stąd wychodzą prawe i lewe tętnice wieńcowe, które dostarczają krew do serca i pełnią funkcję jego pompowania.
• Łuk aorty, która zaczyna się na poziomie połączenia prawej chrząstki żebrowej z mostkiem. Poprzez odpowiednie tętnice dostarcza krew do głowy, oskrzeli, szyi i ramion.
• Dział malejący. Biegnie od IV poziomu kręgu piersiowego do IV poziomu kręgu lędźwiowego. Dzieli się z kolei na część piersiową i brzuszną. Aorta piersiowa znajduje się w tylnym śródpiersiu. Brzuszna - na przedniej powierzchni trzonów kręgów, nieco na lewo od linii środkowej. Odżywia narządy klatki piersiowej i otrzewnej.

W przypadku zmian miażdżycowych aorty cierpi serce i leżące pod nim narządy.

Miażdżyca aorty wstępującej często objawia się jedynie pojawieniem się powikłań.

W takim przypadku obserwuje się następujące objawy:

• poważne osłabienie, możliwa utrata przytomności;
• bladość skóry;
• silny ból w klatce piersiowej.

Kiedy zajęte są ujścia tętnic wieńcowych, objawy przypominają rozwijającą się niewydolność serca lub chorobę niedokrwienną serca.

Pacjent doświadcza:

• duszność, osłabienie, zmęczenie;
• cardiopalmus;
• uciskanie bólów w okolicy serca;
• ostry ból w środku klatki piersiowej lub po lewej stronie klatki piersiowej;
• możliwy jest obrzęk.

Wraz z porażką gałęzi łuku aorty przeważają oznaki niewystarczającego dopływu krwi do mózgu lub kończyn górnych:

• czuć się słabym;
• ataki nocnych potów związanych z epizodami udaru mózgu;
• bół głowy;
• zawroty głowy;
• półomdlały;
• zaburzenia widzenia;
• obrzęk szyi i migdałków;
• zimne ręce.

W przypadku uszkodzenia aorty piersiowej mogą wystąpić następujące objawy:

• długotrwały i rozdzierający ból za mostkiem, promieniujący do brzucha, pleców, żeber, ramion lub szyi;
• bół głowy;
• dysfagia (trudności w połykaniu) i chrypka;

Część brzuszna jest zajęta częściej i wcześniej niż inne części aorty. Objawy zależą od umiejscowienia blaszek i tego, która część dopływu krwi do organizmu jest upośledzona.

Mogą wystąpić następujące przejawy:

• odbijanie, zgaga, wzdęcia;
• bladość skóry nóg, drętwienie i chłód stóp;
• naruszenie wrażliwości nóg;
• powstawanie owrzodzeń troficznych na kończynach dolnych.

Choroba może pozostać niezauważona przez długi czas, a często objawy pojawiają się już w krytycznej sytuacji, gdy pojawiły się zagrażające życiu powikłania.

Komplikacje

Miażdżyca zmienia siłę aorty. Jego ściany są zagęszczone, odkształcone i tracą elastyczność. Co to za sobą pociąga, staje się jasne po zrozumieniu zasad głównej tętnicy.

Co sekundę aorta napędza krew, która jest wypychana przez serce. W odpowiedzi na wzrost ciśnienia wzrasta również napięcie w ścianach aorty. Dzięki elastyczności tkanki łącznej wyścielającej ściany naczyń zdrowa aorta jest w stanie wytrzymać te obciążenia.

Kiedy ściany są zdeformowane przez złogi cholesterolu, stają się słabsze i nie wytrzymują już ciśnienia krwi od wewnątrz. Są pęknięcia, które kończą się krwawieniem wewnętrznym.

Ponadto mogą się rozpadać blaszki miażdżycowe. Jednocześnie pozostawiają szorstki ślad na wcześniej gładkiej wyściółce wewnętrznej naczynia. Płytki krwi łatwo przywierają do szorstkich powierzchni, tworząc grudki i skrzepy krwi. Jeśli zakrzep zejdzie, może całkowicie zablokować tętnicę.

Czasami przyczyną ostrej blokady tętnicy jest zawartość zniszczonej płytki cholesterolu; czasami - jednocześnie skrzeplina i płytka nazębna. W narządach powstają ogniska martwicy (przykładem tego jest zawał mięśnia sercowego); występuje gwałtowne naruszenie krążenia krwi.

Oprócz braku ukrwienia narządów i tkanek pojawiają się inne powikłania.

Niebezpieczne powikłania obejmują:

• tętniak aorty;
• wycięcie krwiaka aorty;
• zakrzepica aorty.

Tętniak to powiększenie części aorty spowodowane osłabieniem lub zniszczeniem jej ściany. Częściej dotknięta jest jego górna część. W takim przypadku płatki zastawki aortalnej rozszerzają się i rozwija się niewydolność lewej komory. Ponadto tętniak grozi nagłym pęknięciem z krwawieniem do przestrzeni zaotrzewnowej lub do jamy opłucnej. Krwawienie jest często śmiertelne.

W przypadku krwiaka krew gromadzi się wewnątrz ścian aorty. Rozerwanie wyściółki wewnętrznej prowadzi również do krwawienia, które objawia się atakiem długotrwałego i intensywnego bólu w jamie brzusznej lub szyjno-piersiowej. Rozwija się zapaść, katastrofalnie spada ciśnienie krwi.

Zakrzepica zwykle komplikuje zwężający przebieg miażdżycy aorty brzusznej, gdy ponad 50% światła naczynia jest zablokowane przez płytkę nazębną. Najczęściej zablokowanie następuje w okolicy tzw. bifurkacji aorty - okolicy, w której rozwidla się ona na dwie końcowe odgałęzienia: lewą i prawą tętnicę biodrową.

Występuje ostre zaburzenie dopływu krwi do nóg, któremu towarzyszy ostry ból, upośledzona wrażliwość i ruch. Możliwy rozwój gangreny. Stan ten nazywa się zespołem Leriche'a.

Diagnostyka

Stopniowo narastające nadciśnienie tętnicze jest charakterystyczne dla miażdżycy aorty. Możliwa asymetria tętna na kończynach. Podczas słuchania serca słychać wzmocnienie tonu II w miejscu nasłuchu zastawek aortalnych (na lewym brzegu mostka na poziomie III przestrzeni międzyżebrowej), nad aortą, nad miejscem jej rozwidlenia. Lewa komora serca jest powiększona.

Tętniak aorty brzusznej jest wykrywany przez głębokie badanie palpacyjne. Subiektywnie pacjent może odczuwać silną pulsację w jamie brzusznej.

Jednak często choroba, zwłaszcza w początkowych stadiach, przebiega bezobjawowo i jest wykrywana, gdy badania prowadzone są z innego powodu. W innych przypadkach konieczne jest odróżnienie miażdżycy aorty od innych patologii. Dlatego do wiarygodnej diagnozy wymagane są liczne badania.

Diagnostyka laboratoryjna

Najcenniejsze jest badanie widma lipidowego krwi, w ramach którego przeprowadza się szereg analiz pod kątem zawartości w nim substancji tłuszczopodobnych - lipidów. Uzyskane wskaźniki pozwalają nam ocenić ryzyko rozwoju lub wystąpienia miażdżycy, a także związanych z nią chorób serca.

Tabele wskazują przyjęte normy wskaźników, jednak laboratoria mogą mieć własne wartości referencyjne.

Wskaźnik laboratoryjny	Norma	Wskazanie na ryzyko lub obecność miażdżycy
Cholesterol całkowity	5,1 mmol / l	Przekroczenie wskaźników
Trójglicerydy	1,7 mmol / l
Lipoproteiny o niskiej gęstości, LDL („zły” cholesterol)	4 mmol/l
Lipoproteiny o wysokiej gęstości, HDL (frakcja „dobrego” cholesterolu)	1,0 mmol/l u mężczyzn i 1,2 mmol/l u kobiet	Zmniejszenie wskaźnika. Wniosek wyciągnięto tylko biorąc pod uwagę „zły” cholesterol.

Przy diagnozowaniu miażdżycy ważna jest ocena całego zakresu parametrów laboratoryjnych. Nadmiar cholesterolu może więc wskazywać nie tylko na miażdżycę, ale także problemy z nerkami, cukrzycę czy niedoczynność tarczycy. Ważna jest ocena innych wskaźników spektrum lipidów.

Miażdżyca aorty (że ta choroba jest związana ze zwiększonym poziomem LDL, widać z tabeli) jest ustalana nie tylko na podstawie wskaźników lipoprotein wziętych oddzielnie. Liczy się ich stosunek: HDL do LDL. U mężczyzn proporcja ta wynosi zwykle 1: 4, u kobiet - 1,2: 4.

HDL jest „użyteczny”. Mają największą gęstość wśród lipoprotein, ponieważ zawierają więcej białka niż tłuszczu. Związki te nazywane są „dobrym” cholesterolem, ponieważ zapobiegają odkładaniu się „złego” cholesterolu w ściankach naczyń krwionośnych i pomagają zredukować już tworzące się płytki nazębne.

Diagnostyka instrumentalna

Do diagnostyki można przypisać następujące badania:

• USG dopplerowskie (USDG). USG dopplerowskie jest rodzajem ultradźwięków, ale służy do oceny stanu naczyń. Najbardziej szczegółowy obraz zapewnia skanowanie dwustronne i potrójne. Te typy USDG są uważane za wiodące metody diagnozowania chorób naczyń: skanowanie pozwala zobaczyć przepływ krwi w czasie rzeczywistym, ocenić średnicę naczynia i strukturę blaszki miażdżycowej.
• Angiografia, zwłaszcza arteriografia kontrastowa, pozwala wykryć dokładną lokalizację i zakres zwężenia tętnicy. W niektórych przypadkach podczas badania można wykonać angioplastykę zwężonego naczynia lub założyć stent.
• Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) umożliwia identyfikację patologii wielu narządów, w tym serca i naczyń krwionośnych.
• Tomografia komputerowa (CT) może wykryć tętniaki. Aby uzyskać więcej informacji, można wprowadzić środki kontrastowe.
• Elektrokardiogram (EKG). Badanie zwykle uzupełniają wyniki USG serca i aorty.
• Echokardiografia przezprzełykowa (TEE) to badanie ultrasonograficzne serca z przełyku, które daje wyraźniejszy obraz aorty.
• Rentgen klatki piersiowej. Pozwala zidentyfikować rozszerzenie i zwapnienie łuku aorty.

Diagnostyka różnicowa

Miażdżycę tętnicy głównej należy odróżnić od zapalenia aorty - zmian zapalnych jej ścian. Zapalenie aorty jest spowodowane różnymi infekcjami, w tym bakteryjnymi lub syfilitycznymi. Na patologię wskazuje utrzymujący się wzrost szybkości sedymentacji erytrocytów (ESR).

W przypadku krwiaka aorty wymagane jest różnicowanie z zawałem mięśnia sercowego. W przypadku krwiaka na EKG nie ma oznak zawału serca.

Najbardziej rozstrzygającym objawem miażdżycy są linijne zwapnienia na ścianach aorty, widoczne w projekcji bocznej na radiogramach. Chociaż jest to najnowszy objaw, służy do różnicowania.

Leczenie miażdżycy aorty

Leczenie miażdżycy zaczyna się od metod nielekowych: diety i dozowanej aktywności fizycznej. Jeśli nie można osiągnąć pożądanego efektu, dodaje się terapię lekową. W przypadku wystąpienia powikłań może być wymagana operacja rekonstrukcyjna.

Lek

Farmakoterapia ma na celu obniżenie poziomu „złego” cholesterolu i usunięcie go z organizmu.

Stosowane są środki obniżające poziom lipidów, czyli obniżające poziom lipidów:

• Sekwestranty kwasów żółciowych (cholestyramina). Leki pierwszego rzutu w leczeniu hipercholesterolemii. Wiążą kwasy żółciowe w jelicie, co zmniejsza wchłanianie cholesterolu i zwiększa jego wydalanie. Dzięki temu możliwe jest obniżenie poziomu cholesterolu nawet o 40%.
• Fibraty (gemfibrozil, fenofibrat). Zmniejsza poziom trójglicerydów. Skuteczny przy normalnym stężeniu cholesterolu całkowitego ze wzrostem trójglicerydów.
• Statyny (fluwastatyna, symwastatyna). Blokują enzym biorący udział w tworzeniu cholesterolu i zmniejszają jego zawartość w blaszkach miażdżycowych. Stosowany przy wysokim poziomie cholesterolu i normalnych stężeniach trójglicerydów.
• Nikotynamid (enduracyna). Ma na celu obniżenie poziomu cholesterolu (do 30%) i trójglicerydów (do 40%).

Statyny i fibraty są przeciwwskazane w przypadku zaburzeń czynności nerek i wątroby, ciąży i laktacji. Kwasu nikotynowego nie stosuje się w leczeniu cukrzycy, dny moczanowej i wrzodów żołądka. Sekwestranty nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, dlatego mają mniej przeciwwskazań.

Leki dobierane są ostrożnie i etapami, przechodząc od monoterapii ze stopniowym zwiększaniem dawki do kombinacji leków.

W wielu przypadkach spadek poziomu miażdżycogennych (prowadzących do powstania miażdżycy, czyli płytki nazębnej) lipidów prowadzi do ustania progresji choroby, odwrotnego rozwoju istniejących blaszek miażdżycowych.

Leki są przepisywane w celu obniżenia ciśnienia krwi jako głównego czynnika rozwoju powikłań.

Chirurgiczny

Miażdżyca aorty (że choroba ta jest niebezpieczna z powikłaniami, takimi jak pęknięcie naczynia, opisane w dalszej części artykułu) wymaga leczenia operacyjnego dużych tętniaków. Jeśli jest mały, zaleca się monitorowanie pacjenta z wizytą u specjalistów co sześć miesięcy. W przypadku zauważenia szybkiego wzrostu tętniaka wykonuje się leczenie chirurgiczne, aby uniknąć pęknięcia.

Dotknięty obszar zostaje zastąpiony protezą aorty, która jest sztucznym naczyniem krwionośnym. Mniej inwazyjną metodą jest wprowadzenie do światła naczynia specjalnej protezy za pomocą cewnika. Przywiera do zdrowych obszarów aorty od wewnątrz, powyżej i poniżej tętniaka. Jeśli tętniak pęknie, konieczna jest pilna operacja.

Aby usunąć blaszkę miażdżycową i przywrócić objętość przepływu krwi, wykonuje się inny rodzaj operacji: blaszka jest usuwana przez nacięcie w naczyniu, a do miejsca nacięcia przyszywa się płat jako łatkę.

Dieta

Radykalne zmniejszenie ilości tłuszczów nasyconych w diecie pomaga obniżyć poziom „złego” cholesterolu we krwi.

Zaleca się ograniczenie lub wyeliminowanie z diety następujących pokarmów:

• masło;
• żółtko jajka;
• sery twarde;
• kiełbaski;
• tłuste mięso;
• fast food.

Te produkty są bogate w nasycone kwasy tłuszczowe.

Zapotrzebowanie na tłuszcze zaspokaja żywność bogata w wielonienasycone kwasy tłuszczowe:

• ryby (łosoś, makrela, śledź);
• owoce morza;
• płynny olej roślinny (z siemienia lnianego, oliwy, słonecznika).

Korzyści przyniesie rezygnacja z łatwo przyswajalnych węglowodanów, w tym produktów piekarniczych z mąki premium. W przypadku nadwagi konieczne jest zmniejszenie masy ciała.

Aby zwiększyć poziom HDL we krwi, zaleca się dietę śródziemnomorską. Pozwala ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych. Suplementy Omega-3 mogą być przepisywane jako dodatek do jedzenia.

Pacjenci z tętniakami aorty brzusznej powinni unikać pokarmów powodujących wzdęcia. Tworzenie się gazu w jelicie może wywołać pęknięcie tętniaka.

Aktywność fizyczna na miażdżycę

Rekomendujemy aktywność fizyczną adekwatną do wieku i możliwości fizycznych pacjenta. Dawkowanie i formę ćwiczeń zaleca lekarz rodzinny lub kardiolog.

Aktywność fizyczna jest ogólnie przeciwwskazana u pacjentów z tętniakiem aorty, ponieważ istnieje ryzyko pęknięcia.

Prognoza

W medycynie rokowanie charakteryzuje się jako niepewne. Ogromne znaczenie ma skuteczność wybranego leczenia farmakologicznego oraz powodzenie rekonstrukcji chirurgicznej uszkodzonego odcinka naczynia.

Coroczne badania profilaktyczne pozwalają na terminową identyfikację procesów miażdżycowych w aorcie serca i innych naczyniach. Nie ma wątpliwości, że zmniejsza to prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych powikłań i ostatecznie zmniejsza śmiertelność w chorobach sercowo-naczyniowych.

Widok miażdżycy aorty

Malysheva o miażdżycy aorty: