Glukokortykoidy (GCS). Wskazania do stosowania, co to jest, leki, lista, przeciwwskazania, klasyfikacja

Glikokortykosteroidy to cała grupa hormonów steroidowychktóre są pochodzenia naturalnego i syntetycznego. W organizmie człowieka te związki biochemiczne wytwarzane są przez korę nadnerczy, stanowiąc podstawę do dalszej przemiany innych substancji biologicznie czynnych.

W medycynie glikokortykosteroidy są wskazane do stosowania u pacjentów z niedoczynnością kory nadnerczy, u których układ hormonalny nie jest w stanie wytwarzać hormonu steroidowego kortyzolu.

Również na ich podstawie powstają leki o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwwstrząsowych, immunosupresyjnych, przeciwhistaminowych. Terapeutyczne zastosowanie glukokortykoidów sięga lat 40. ubiegłego wieku.

Mechanizm działania i właściwości GCS

Glukokortykoidy mają szerokie spektrum działania. Dostając się do ludzkiej krwi, substancje te nasycają tkanki narządów wewnętrznych, biorą bezpośredni udział udział w procesach metabolicznych, stymulują aktywność funkcjonalną układu nerwowego obwodowego i ośrodkowego systemy.

Obecność optymalnego i fizjologicznie prawidłowego poziomu glikokortykoidów jest gwarancją stabilnego funkcjonowania całego organizmu. W związku z tym te hormony steroidowe są wskazane do stosowania w większości chorób o etiologii zapalnej, alergicznej, dermatologicznej.

Metabolizm węglowodanów

Glikokortykosteroidy mają wyraźny wpływ na metabolizm węglowodanów prostych i złożonych. Hormony te stymulują aktywną glukoneogenezę w strukturze tkanki wątrobowej, co zwiększa poziom glukozy we krwi. Następuje gwałtowna akumulacja dużych ilości glikogenu, który jest wykorzystywany jako źródło szybkiej energii.

Dzięki glikokortykosteroidom człowiek zawsze odczuwa przypływ witalności, nie odczuwa silnego zmęczenia fizycznego, nawet w warunkach długotrwałego wysiłku lub braku stabilnego odżywiania. Przy podwyższonym poziomie tego typu hormonów steroidowych możliwy jest rozwój glukozurii, co jest niezwykle niebezpieczne dla zdrowia.

Metabolizm białek

Glikokortykosteroidy hamują naturalną syntezę związków białkowych, co prowadzi do procesów zanikowych w strukturze skóry, wolniejsza regeneracja uszkodzonych tkanek, długotrwałe gojenie głębokich rany.

Hormony steroidowe przyspieszają katabolizm białek. Osoby z nadczynnością kory nadnerczy i wysokim poziomem glikokortykosteroidów we krwi mają wyraźną atrofię mięśni, niezdrową i ciemniejszą skórę.

Metabolizm lipidów

Charakterystyczną cechą glukokortykoidów jest to, że mają bezpośredni wpływ na metabolizm lipidów w organizmie człowieka. Hormony z tej grupy przyczyniają się do szybkiej akumulacji tkanki tłuszczowej przy jej nierównomiernym rozmieszczeniu.

Nadwaga koncentruje się wyłącznie w obręczy barkowej, twarzy (dysk w kształcie księżyca) i brzuchu. Jednocześnie reszta układu mięśniowo-szkieletowego może pozostać dość cienka, co sprawia, że ​​osoba jest nieatrakcyjna estetycznie, a poszczególne części ciała nieproporcjonalne.

Wymiana woda-sól

Glukokortykoidy (wskazania do stosowania syntetycznych hormonów opisane są w instrukcjach ich producenta) mają właściwość zwiększania wchłaniania zwrotnego kanalików nerkowych, co objawia się zatrzymywaniem soli sodowych i płyny.

Dzięki temu aktywnie gromadzą się we wszystkich tkankach ludzkiego ciała. Jednocześnie hormony steroidowe promują wydalanie potasu, który jest zużywany z moczem.

Ta właściwość glukokortykoidów negatywnie wpływa na stan funkcjonalny serca, osoba wygląda na obrzęk, wzrasta obciążenie funkcjonalne narządów układu sercowo-naczyniowego. Hormony steroidowe z tej grupy obniżają jakość wchłaniania wapnia przez ściany jelit, co może prowadzić do hipokalcemii, a nawet osteoporozy.

Elementy korpuskularne krwi

Badania kliniczne wykazały, że nawet jednorazowe spożycie małych dawek syntetycznych glukokortykoidów prowadzi do zmiany składu komórkowego krwi. Hormony steroidowe powodują szybki spadek stężenia monocytów, bazofilów, eozynofilów i limfocytów. Ta właściwość glikokortykoidów jest szczególnie wyraźnie odzwierciedlona w parametrach krwi obwodowej.

Jednocześnie obserwuje się jednocześnie oznaki leukocytozy neutrofilowej z szybkim wzrostem poziomu erytrocytów. Przy długotrwałym przebiegu terapii te właściwości tych hormonów steroidowych tylko się zwiększają, co wymaga regularnych badań krwi w celu kontrolowania ich składu komórkowego.

Działanie antystresowe

Glikokortykosteroidy mają silne działanie przeciwwstrząsowe i pomagają organizmowi ludzkiemu szybko przystosować się do stresujących sytuacji, które pojawiły się w środowisku. Hormony steroidowe pozwalają przetrwać ciężki uraz, silne zaburzenia emocjonalne i różnego rodzaju wstrząsy psycho-emocjonalne, obfitą utratę krwi, a także obniżyć próg bólu.

Działanie antystresowe glikokortykoidów realizowane jest poprzez zwiększenie tętnicy ciśnienie z równoczesnym wzmocnieniem funkcji mięśnia sercowego, wrażliwym przewodnictwem ścian krwi statki.

Akcja zezwalająca

Permisywne działanie glukokortykoidów przejawia się w ich interakcji z innymi hormonami organizmu ludzkiego, a także w ich bezpośrednim udziale w przemianach nowych substancji biochemicznych.

Właściwości te są szczególnie charakterystyczne dla naturalnie występujących hormonów steroidowych, które są wytwarzane przez gruczoły dokrewne układu dokrewnego. Glikokortykosteroidy hamują syntezę somatomedyny i składników insulinopodobnych, co prowadzi do zahamowania procesów metabolicznych

Klasyfikacja

Ze względu na swój charakter pochodzenia glukokortykoidy dzielą się na 2 główne grupy klasyfikacyjne. Są to zarówno naturalne, wytwarzane w ludzkim organizmie, jak i syntetyczne.

Naturalny

Tego typu glikokortykoidy są syntetyzowane przez korę nadnerczy. Należą do nich biochemicznie aktywne substancje w postaci hydrokortyzonu i kortyzonu. Produkcja tych składników hormonalnych jest regulowana przez przysadkę mózgową, której części oddziałują z innymi częściami ośrodkowego układu nerwowego.

Syntetyczny

Syntetyczne glukokortykoidy są otrzymywane w warunkach laboratoryjnych oraz na skalę przemysłową w przemyśle farmaceutycznym. Ich główne zastosowanie to leczenie chorób endokrynologicznych, dermatologicznych i zapalnych.

Syntetyczne glukokortykoidy obejmują następujące substancje:

• prednizon;
• betametazon;
• prednizolon;
• deksametazon;
• triamcynolon;
• metyloprednizolon.

Zgodnie z zasadą ich działania, naturalne i syntetyczne hormony steroidowe dzielą się na krótkotrwałe, glikokortykoidy o działaniu średni czas ekspozycji i mający długotrwały wpływ na aktywność funkcjonalną człowieka organizm.

Okres aktywności biochemicznej tych substancji zależy bezpośrednio od metody (tabletki lub roztwór do wstrzykiwań), miejsca ich podania oraz stopnia rozpuszczalności preparatu hormonalnego.

Wskazania do stosowania

Glukokortykoidy (wskazania do stosowania substancji z tej kategorii określa prowadzący endokrynolog) są aktywnie stosowane w leczeniu następujących chorób:

• reumatoidalne zapalenie stawów;
• egzema i reakcje alergiczne, które wpływają na zdrowie tkanek nabłonkowych;
• ostra postać białaczki mieloblastycznej lub limfoblastycznej;
• reumatyzm dużych i małych stawów;
• różne rodzaje kolagenoz;
• Zakaźna mononukleoza;
• ostre zapalenie tkanek trzustki;
• niedokrwistość hemolityczna;
• wirusowe uszkodzenie tkanki wątroby, któremu towarzyszy naruszenie jej aktywności funkcjonalnej;
• kłębuszkowe zapalenie nerek;
• szybka eliminacja objawów anafilaktycznych, pourazowych, pooperacyjnych, oparzeń, zatrucia, wstrząsu kardiogennego.

Właściwości immunosupresyjne glikokortykoidów pozwalają na ich aktywne wykorzystanie w dziedzinie transplantacji. Syntetyczne formy hormonów steroidowych zapobiegają odrzucaniu wcześniej przeszczepionych tkanek i narządów wewnętrznych. Glikokortykosteroidy są stosowane w praktycznej endokrynologii, okulistyce, reumatologii, dermatologii, pulmonologii i chirurgii.

Przeciwwskazania

Glikokortykosteroidy są kategorycznie przeciwwskazane do ich stosowania terapeutycznego, jeśli u osoby zdiagnozowano następujące choroby i stany patologiczne organizmu:

• ciężka postać nadciśnienia tętniczego;
• ogólne zaburzenia krążenia;
• syfilis;
• otwarta forma gruźlicy, niezależnie od miejsca lokalizacji procesu zakaźnego;
• postępująca osteoporoza;
• ostre zapalenie wsierdzia;
• cukrzyca typu 1 i 2;
• zapalenie nerek;
• wrzodziejące uszkodzenie przewodu pokarmowego;
• skłonność do występowania reakcji alergicznych na hormony steroidowe.

Glikokortykosteroidy są przeciwwskazane u kobiet w ciąży lub karmiących piersią. Nieprzestrzeganie tej zasady może prowadzić do zahamowania procesu rozwoju i czynności czynnościowej kory nadnerczy u płodu i już noworodka.

Skutki uboczne i przedawkowanie

Glikokortykosteroidy to skuteczne terapeutycznie leki stosowane w leczeniu wielu różnych chorób.

Jednocześnie należy pamiętać, że hormony steroidowe mają następujące skutki uboczne:

• podwyższone wskaźniki ciśnienia krwi;
• występowanie mnogiego obrzęku tkanek, który pojawia się w wyniku ogólnoustrojowej retencji wody;
• cukrzyca, wynikająca z naruszenia metabolizmu węglowodanów;
• powolna regeneracja uszkodzonych tkanek;
• zakrzepica wielkich naczyń;
• wrzodziejąca zmiana błony śluzowej przewodu pokarmowego;
• krytyczny spadek funkcji ochronnych układu odpornościowego;
• naruszenie stabilnego cyklu miesiączkowego u kobiet;
• nadwaga;
• zwiększona skłonność do częstych chorób zakaźnych;
• ostre zapalenie trzustki;
• osteoporoza tkanki kostnej, której towarzyszy systematyczna utrata wapnia;
• aseptyczna martwica kości (pacjenci poddawani długotrwałej terapii glikokortykosteroidami powinni zwracać większą uwagę na stan funkcjonalny stawów i innych elementów układu mięśniowo-szkieletowego aparat);
• zwiększone podniecenie nerwowe;
• gwałtowna zmiana nastroju;
• rozwój różnego rodzaju zaburzeń psychicznych;
• stan euforii;
• napady padaczkowe, którym towarzyszy utrata przytomności i drgawki;
• hamowanie aktywności funkcjonalnej kory nadnerczy;
• naruszenia narządu wzroku (występowanie jaskry, zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe, zaćma).

Glikokortykosteroidy to silne substancje o wysokiej aktywności biochemicznej. Dlatego nie wyklucza się manifestacji innych równie ciężkich reakcji ubocznych organizmu. W związku z tym osoba przyjmująca hormony steroidowe musi okresowo przechodzić badanie endokrynologa, monitorować skład komórkowy krwi i działanie narządów wewnętrznych.

Cechy spotkania

Stosowanie glikokortykoidów odbywa się tylko w skrajnych przypadkach, gdy leki z innych grup farmakologicznych nie są skuteczne. Przepisując hormony steroidowe, stosuje się minimalne dawki, aby nie zakłócać funkcji gruczołów dokrewnych.

Dla dzieci

Większość hormonów steroidowych jest przeciwwskazana do stosowania u dzieci w każdym wieku. Ograniczenie w stosowaniu leków z tej kategorii wynika z faktu, że powodują zanik kory nadnerczy, spowalniają rozwój fizyczny i umysłowy. Po odstawieniu glikokortykosteroidów dziecko może doświadczyć ostrego niedoboru hormonów steroidowych.

Leki z tej kategorii stosuje się wyłącznie w nagłych wypadkach przy zastosowaniu najkrótszych kursów terapeutycznych. Dzieci leczone hormonami steroidowymi powinny być stale monitorowane przez personel medyczny.

W czasie ciąży i wirusowego zapalenia wątroby typu B

Glikokortykosteroidy są przeciwwskazane u kobiet w ciąży lub karmiących piersią noworodka. Przyjmowanie leków syntetycznych z tej kategorii może mieć negatywny wpływ na kształtowanie się układu hormonalnego niemowlęcia.

Na alergie

Glikokortykosteroidy tłumią nasilenie reakcji alergicznych. W celu wyeliminowania objawów dermatologicznych, którym towarzyszy świąd, przepisywane są preparaty na bazie hormonów steroidowych powierzchnia skóry, obrzęk tkanek nabłonkowych i błon śluzowych, ich zaczerwienienie, pojawienie się czerwieni lub różu wysypki.

Obowiązkowe

Niezbędnym warunkiem skutecznego leczenia alergii za pomocą glikokortykoidów jest eliminacja patologicznego źródła alergenów.

Z łuszczycą

W łuszczycy przepisywane są glikokortykosteroidy w celu zahamowania dalszego postępu tej choroby wraz z powstawaniem nowych blaszek łuszczycowych. W tym przypadku efekt terapeutyczny stosowania hormonów steroidowych osiąga się dzięki ich właściwościom immunosupresyjnym.

Składniki leków z tej kategorii hamują aktywność komórek układu odpornościowego, których agresja jest jedną z najczęstszych przyczyn rozwoju łuszczycy.

Z astmą

Astma oskrzelowa jest uważana za ciężką postać reakcji alergicznej wywołanej bodźcami zewnętrznymi lub wewnętrznymi w organizmie. Hormony steroidowe hamują wrażliwość na nagromadzone alergeny, zmniejszają nasilenie odpowiedzi immunologicznej i zapobiegają wystąpieniu kolejnego skurczu oskrzeli.

W astmie stosuje się glikokortykoidy w postaci inhalacji parowej lub specjalnych aerozoli, które dostarczane są bezpośrednio na powierzchnię tkanki oskrzelowo-płucnej.

Interakcje leków

W poniższej tabeli wymieniono główne leki, z którymi glukokortykoidy wchodzą w aktywne reakcje biochemiczne:

Nazwa lub kategoria farmakoterapeutyczna leku	Charakterystyka interakcji leków
Induktory enzymów wątrobowych	Zmniejsza właściwości lecznicze i toksyczne hormonów steroidowych
Środki antykoncepcyjne na bazie estrogenów	Wzmacnia działanie glikokortykoidów
Diuretyki, a także leki zawierające glikozydy naparstnicy	Zwiększa się ryzyko wystąpienia arytmii i innych zaburzeń rytmicznej czynności mięśnia sercowego.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne i alkohol etylowy	Możliwe erozyjne uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego z otwarciem krwawienia wewnętrznego.
Leki immunosupresyjne	Istnieje duże prawdopodobieństwo zakażenia organizmu drobnoustrojami bakteryjnymi, wirusowymi i grzybiczymi.
Leki przeciwcukrzycowe, a także leki zawierające insulinę	Hormony steroidowe osłabiają hipoglikemiczne właściwości tych leków.
Meksyletyna i leki należące do grupy salicylanów	Glikokortykosteroidy zmniejszają stężenie substancji czynnych tych leków
Paracetamol	Ryzyko zatrucia organizmu wzrasta wraz z objawami poważnego uszkodzenia tkanki wątroby.

Pacjenci, którym przepisano terapię glikokortykosteroidami, powinni powiadomić lekarza o jednoczesnym przyjmowaniu innych leków.

Zasady odstawiania glukokortykoidów

Rezygnacja z przyjmowania hormonów steroidowych powinna następować stopniowo ze stopniowym zmniejszaniem dawki terapeutycznej.

Ostra odmowa użycia glukokortykoidów może wywołać zaostrzenie objawów choroby, w leczeniu których pierwotnie stosowano leki z tej kategorii.

Zwłaszcza jeśli pacjent jest na długoterminowej hormonalnej terapii zastępczej. Nasilenie objawów zespołu odstawienia zależy od tego, jak bardzo funkcja kory nadnerczy pacjenta została zachowana do wytwarzania własnych hormonów steroidowych. W niektórych przypadkach nie wyklucza się lekkiego złego samopoczucia, wzrostu temperatury ciała i ogólnego załamania.

Warunki wydawania z aptek

Sprzedaż glikokortykoidów odbywa się wyłącznie na podstawie recepty od lekarza prowadzącego.

Preparaty, w skład których wchodzi GCS, ich ceny

Glikokortykosteroidy (wskazania do stosowania tych leków ustala się na podstawie wyników diagnostyki badanie pacjenta) są dostępne w postaci maści, żeli, tabletek, kapsułek, roztworów do wstrzykiwań, aerozole.

Do użytku w pomieszczeniach

Do użytku wewnętrznego stworzono następujące rodzaje hormonów steroidowych:

• Korniteff - 133 ruble;
• Deksametazon KRKA - 45 rubli;
• Polkortolon - 382 ruble;
• Metipred - 205 rubli;
• Prednizolon Simpex Pharma - 78 rubli.

Powyższe leki dostępne są w postaci tabletek pokrytych folią ochronną oraz kapsułek wykonanych z jadalnej żelatyny.

Do wstrzykiwań

Istnieją następujące rodzaje leków, które są sterylnymi roztworami do wstrzykiwań:

• Solu-Medrol - 603 ruble;
• Diprospan - 295 rubli;
• Hydrokortyzon Richter - 231 rubli;
• Kenalog - 986 rubli;
• Bufus prednizolonu - 160 rubli;
• Fiolka z deksametazonem - 215 rubli.

Leki te charakteryzują się szybszym wchłanianiem do krwiobiegu ogólnego, dużą aktywnością farmakokinetyczną i szybką dystrybucją we wszystkich tkankach narządów wewnętrznych.

Do stosowania miejscowego (miejscowego)

Do stosowania zewnętrznego stosuje się następujące maści na bazie hormonów steroidowych:

• Locoid - 280 rubli;
• Lorinden S - 260 rubli;
• Hydrokortyzon-POS - 75 rubli;
• Celestoderm - 365 rubli;
• Ftorocort - 250 rubli.

Zaletą preparatów do stosowania miejscowego jest minimalne ryzyko wystąpienia działań niepożądanych oraz przedostania się niewielkiej ilości hormonów steroidowych do ogólnego krwiobiegu.

Do inhalacji

Glikokortykosteroidy (wskazania do stosowania tych leków określa endokrynolog, pulmonolog, okulista, chirurg, dermatolog) są zawarte w skład następujących leków stosowanych do inhalacji:

• Inspirax - 390 rubli;
• Beklazon Eco - 348 rubli;
• Pulmicort - 850 rubli;
• Klenil - 849 rubli;
• Budesonide izichailer - 809 rubli.

Terapia hormonami steroidowymi poprzez wykonywanie zabiegów inhalacyjnych polega na stosowaniu aerozoli i specjalnych roztworów.

Glikokortykosteroidy to hormony typu steroidowego wytwarzane przez korę nadnerczy.

W medycynie te substancje biochemiczne są wskazane do stosowania w leczeniu chorób dermatologicznych, patologii reumatoidalnych. układ mięśniowo-szkieletowy, astma oskrzelowa, łuszczyca, różnego rodzaju reakcje alergiczne, eliminacja stanów wstrząsowych, tłumienie proces zapalny.

Glukokortykoidy dzielą się na hormony naturalne i syntetyczne. W pierwszym przypadku substancje biologicznie czynne tego typu są wytwarzane przez korę nadnerczy. W drugim są produktem syntezy przemysłowej, ale mają podobne właściwości.

Film o GKS

Mechanizm działania i syntezys glikokortykosteroidy: