Gruźlica kręgosłupa: opis, przyczyny, objawy

Gruźlica kręgosłupa jest przewlekłą chorobą zapalną, która występuje w wyniku uszkodzenia tkanki kostnej i chrzęstnej kręgów przez patogen prątków. Patologia charakteryzuje się długim okresem bezobjawowym i dużą liczbą powikłań - od ropni i ogólnoustrojowej infekcji organizmu po szczypanie rdzenia kręgowego. Choroba jest leczona lekami przeciwdrobnoustrojowymi w połączeniu z fizykoterapią, aby ułatwić życie pacjentowi.

Gruźlica kręgosłupa i kości: charakterystyka choroby

Choroba występuje w wyniku żywotnej aktywności bakterii w tkankach kręgów.

Jego konsekwencje to zniszczenie dotkniętych obszarów kości i ogólne zaburzenia w kręgosłupie. Choroba jest uważana za jedną z najczęstszych postaci gruźlicy - na drugim miejscu po gruźlicy płuc.

Czynniki sprawcze

Za przyczynę choroby uważa się prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis) lub pałeczki Kocha. Może przeżyć w ludziach, zwierzętach, ptakach i przenosić się między nimi. Mycobacterium ma swoją nazwę ze względu na właściwość tworzenia nitkowatych rozgałęzionych struktur, podobnych do pleśni.

Powody pojawienia się

Gruźlica kręgosłupa występuje z powodu połknięcia prętów Kocha do tkanki kostnej kręgów. Czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo zarażenia prątkami:

• kontakt z chorymi ludźmi lub zwierzętami;
• urazy kręgów, zwłaszcza złamania otwarte;
• niewłaściwe odżywianie, m.in. strajki głodowe bez nadzoru lekarza lub chroniczne niedożywienie;
• nadmierna aktywność fizyczna;
• silny stres;
• naruszenie norm sanitarnych w miejscu zamieszkania pacjenta;
• brak białek i witamin w organizmie;
• przedłużona lokalna lub ogólna hipotermia;
• choroby wpływające na układ odpornościowy;
• złe nawyki: palenie, picie alkoholu, zażywanie narkotyków.

Ryzyko zakażenia prątkiem Kocha jest wyższe, jeśli organizm ludzki jest osłabiony inną chorobą lub innymi czynnikami zewnętrznymi.

Stwarza to dogodne warunki do rozmnażania i dalszego życia drobnoustroju.

Objawy i oznaki

Przez pierwsze kilka miesięcy choroba przebiega bezobjawowo. Wynika to z niskiej aktywności pałeczki i jej tłumienia przez układ odpornościowy człowieka. W miarę rozwoju patologii zaczynają pojawiać się coraz bardziej wyraźne objawy, w tym:

• podwyższona temperatura ciała;
• ból w dotkniętym obszarze, nasilany wysiłkiem fizycznym i osłabieniem podczas odpoczynku;
• zmniejszona wydajność, zwiększone zmęczenie, osłabienie;
• ograniczenie ruchomości kręgosłupa;
• twardość, stałe napięcie i hipertoniczność mięśni pleców;
• deformacja kręgów, pojawienie się guza lub garbu w dotkniętym obszarze.

W zaawansowanych stadiach choroby, przy braku odpowiedniego leczenia, dochodzi do całkowitego skrzywienia pleców pacjenta, ciągłe przechylanie tułowia, a także liczne objawy ropni i innych towarzyszących komplikacje.

Zainfekowany czy nie: drogi transmisji

Gruźlica to choroba, której czynnik sprawczy jest przenoszony z jednego nosiciela na drugiego. Możesz zarazić się nie tylko od ludzi, ale także od zwierząt i ptaków. Sposoby przenoszenia choroby:

• w powietrzu - poprzez wdychanie bakterii, które dostały się do środowiska zewnętrznego z zakażonego organizmu podczas kichania, kaszlu, mówienia;
• kontakt-gospodarstwo domowe - podczas interakcji z rzeczami osobistymi pacjenta;
• pokarmowy – poprzez pożywienie i wodę;
• przezłożyskowy - w macicy dziecku od zarażonej matki.

Gruźlica kręgosłupa nie jest zaraźliwa, ponieważ bakterie nie mogą przedostać się do środowiska zewnętrznego.

Można przenosić tylko połączoną postać choroby, w której jednocześnie zaatakowane są kości i inne narządy, takie jak płuca.

Klasyfikacja choroby

Gruźlica kręgosłupa jest klasyfikowana zgodnie z lokalizacją ognisk choroby:

• zapalenie stawów kręgosłupa przedniego - na trzonach kręgów i korzeniach łuków;
• tylny - na wyrostkach i łukach kręgowych.

Według rodzaju dotkniętej tkanki:

• kość - wpływa na substancję kanalikową wewnątrz kości;
• maziowa - wpływa na stawy, ostatecznie rozprzestrzenia się na tkankę chrzęstną i maziową.

Według miejsca zmiany:

• lokalny - dotyczy 1 kręgu;
• wspólny - 2;
• liczba mnoga - więcej niż 2.

Istnieje również połączona postać choroby, w której ogniska infekcji powstają jednocześnie w kilku narządach. Najczęstszą jest połączona gruźlica płuc i kręgosłupa.

Obraz kliniczny przebiegu choroby u dorosłych: etapy i etapy

Patologia rozwija się stopniowo, z powolnym wzrostem zmian i wzrostem objawów.

Choroba dzieli się na 5 etapów:

1. Pierwotne zapalenie kości to początkowa infekcja 1 kręgu.
2. Postępująca spondyloartropatia bez zaburzeń - lokalizacja ognisk infekcji rozszerza się na sąsiednie struktury kostne.
3. Postępujące zapalenie stawów kręgosłupa z dysfunkcją kręgosłupa. Na tym etapie zaczynają pojawiać się wyraźne objawy: ból, skrzywienie, trudności w chodzeniu itp.
4. Przewlekłe destrukcyjne zapalenie stawów kręgosłupa. Dotknięte odcinki kręgosłupa przestają całkowicie funkcjonować.
5. Pogruźlicze spondyloartroza. Dalsze niszczenie tkanek w kościach i stawach.

Konieczne jest rozpoczęcie leczenia patologii od momentu wykrycia. Wtedy proces gojenia będzie łatwiejszy, a prawdopodobieństwo powikłań zmniejszy się.

Metody diagnostyczne

Do diagnozowania choroby stosuje się następujące metody:

• badanie pacjenta z oceną klinicznych objawów choroby;
• Rentgen klatki piersiowej;
• MRI dotkniętego obszaru.

Po potwierdzeniu pierwotnej diagnozy pacjentowi przepisuje się USG, CT, biopsję zakażonych tkanek, badanie histologiczne dotkniętego obszaru. Pomaga to ustalić dokładny obraz kliniczny w celu wyznaczenia skutecznego leczenia.

Mechanizm różnicowy

Diagnostyka różnicowa jest najczęściej wymagana w przypadku wykrycia gruźlicy u dzieci. Lekarz musi wykluczyć patologie podobne w objawach: choroba Scheuermanna - Mau, Calvet, wady wrodzone. Diagnozę stawia się na podstawie analizy szczegółowych zdjęć rentgenowskich.

W rzadkich przypadkach chorobę należy odróżnić od przerzutów i nowotworów złośliwych. W takim przypadku pacjentowi przepisuje się dodatkowe badanie histologiczne tkanek, a ciało jest sprawdzane pod kątem obecności markerów nowotworowych.

Podstawowe zasady leczenia

W leczeniu gruźlicy kręgosłupa zalecana jest terapia kompleksowa. Leki i zabiegi fizjologiczne powinny mieć na celu zarówno zniszczenie ognisk infekcji, jak i wyeliminowanie wtórnych objawów i następstw choroby.

Terapia lekowa

W przypadku gruźlicy pacjentowi należy przepisać leki przeciwbakteryjne. Ich rodzaj zależy od odmiany. Przed przepisaniem leku bakterie są testowane pod kątem odporności na różne antybiotyki i tabletki, po czym wybiera się najskuteczniejsze leki. Oprócz głównego leczenia pacjentowi przepisuje się witaminy, środki przeciwbólowe, uspokajające, przeciwgorączkowe, chondroprotektory, pre- i probiotyki. Dokładny zestaw leków i ich dawkowanie jest przepisywane przez lekarza i zależy od ciężkości i postaci choroby.

Fizjoterapia

Oprócz leków pacjentowi zaleca się udział w zabiegach fizjoterapeutycznych. Pomiędzy nimi:

• elektroforeza;
• magnetoterapia;
• laseroterapia;
• fonoforeza.

Fizjoterapia jest skuteczna jako uzupełnienie leczenia. Spowalnia rozwój bakterii, łagodzi stany zapalne, zmniejsza ból i nasilenie innych objawów gruźlicy.

Gorset gipsowy

Ta metoda sztucznego utrwalania kręgów jest stosowana u pacjentów z ciężkimi postaciami gruźlicy. Pacjent zawieszony jest na specjalnym aparacie, który prostuje kości i ustawia je w pożądanej pozycji. Następnie ciało pacjenta w dotkniętym obszarze jest wiązane bandażami i pokryte wacikiem w celu utrwalenia. Na wierzchu umieszczany jest odlew gipsowy. Ona nadal trzyma plecy prosto. W jamie brzusznej na gipsie pozostaje otwór, aby umożliwić swobodny oddech.

Obszar zastosowania gorsetu zależy od lokalizacji gruźlicy:

• w przypadku choroby kręgów lędźwiowych i dolnych kręgów piersiowych bandaż zakłada się na okolice pachy;
• w przypadku uszkodzenia kręgosłupa szyjnego wykonuje się gorset z kołnierzem;
• w przypadku chorób kręgów w górnej części klatki piersiowej stosuje się bandaż na ramię.

Gdy stan się poprawi, gorset gipsowy zostaje zastąpiony zdejmowanym skórzanym. Pełni tę samą funkcję, ale jest wygodniejszy i łatwiejszy w noszeniu.

Łóżko gipsowe

Zgodnie z zasadą zastosowania łóżko gipsowe jest podobne do gorsetu. Nakłada się na tylną i boczną powierzchnię ciała. Łóżeczko naprawia uszkodzony kręgosłup w stanie zrelaksowanym. Zapewnia to maksymalną ulgę i pozwala pacjentowi wygodnie odpocząć w pozycji leżącej.

Interwencja chirurgiczna

Interwencja chirurgiczna jest zalecana, gdy leki i fizjoterapeutyczne metody leczenia są nieskuteczne. Podczas operacji lekarz usuwa wszystkie obszary uszkodzonych kręgów wraz z ogniskami infekcji. W ich miejsce instalowane są implanty przywracające normalną mobilność. Chirurg indywidualnie dobiera zabieg do operacji w zależności od umiejscowienia zmiany i jej nasilenia.

Prognoza powrotu do zdrowia

Dzięki szybkiemu wykryciu i właściwemu leczeniu choroby rokowanie dla pacjenta jest korzystne. W większości przypadków możliwe jest całkowite przywrócenie uszkodzonych tkanek i powrót do pełni życia. Jednak w przypadku braku odpowiedniej terapii i doprowadzenia choroby do późnych stadiów, mogą wystąpić powikłania, aż do trwałej deformacji kości i tkanek, paraliżu lub śmierci.

Rehabilitacja i cechy regeneracji organizmu

Przy zaawansowanych postaciach gruźlicy kręgosłupa z powikłaniami i upośledzeniem funkcji mięśniowo-szkieletowych pacjent wymaga rehabilitacji. W zależności od ciężkości choroby, cech organizmu i innych czynników okres rekonwalescencji trwa od 1-2 miesięcy do 1 roku lub dłużej.

Podczas rehabilitacji pacjent potrzebuje:

• wykonywać ćwiczenia fizyczne pod nadzorem lekarza w celu przywrócenia utraconych funkcji;
• uczęszczać na zabiegi fizjoterapeutyczne: masaż, magnetoterapia, kąpiele lecznicze zgodnie z zaleceniami lekarza;
• pracować z psychologiem;
• przejść diagnostykę profilaktyczną;
• chodzić regularnie na świeżym powietrzu;
• odwiedzić neurologa, ortopedę, traumatologa i innych lekarzy, w zależności od charakterystyki przebiegu choroby.

Okres rehabilitacji może odbywać się zarówno w szpitalu lub specjalnym sanatorium, jak iw domu. Zależy to od stanu pacjenta i charakteru potrzebnych mu procedur medycznych.

Możliwe konsekwencje i komplikacje

Powikłania gruźlicy kręgosłupa:

• ropnie;
• paraplegia (porażenie) z powodu uszczypnięcia rdzenia kręgowego;
• przetoki;
• zespół korzeniowy;
• wtórny niedobór odporności;
• niedowład;
• rachiokampsis;
• niestabilność kręgów;
• amyloidoza;
• zaburzenia neurologiczne.

W przypadku braku odpowiedniego leczenia patologia prowadzi do nieodwracalnych konsekwencji, w tym niepełnosprawności.

Metody zapobiegania

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju patologii, musisz przestrzegać następujących środków:

• unikaj kontaktu z osobami zakażonymi i ich rzeczami osobistymi;
• terminowo zaszczepić się przeciwko gruźlicy;
• regularnie sprzątaj dom;
• przestrzegać norm sanitarnych podczas korzystania z żywności i wody;
• przechodzić rutynowe badania lekarskie i coroczną fluorografię;
• wzmocnić odporność.

Prowadzenie zdrowego stylu życia, prawidłowe odżywianie i rezygnacja ze złych nawyków zmniejsza ryzyko zachorowania na gruźlicę. Silny, zdrowy organizm z rozwiniętą odpornością jest mniej podatny na tę chorobę.