Dorosłość jest w psychologii: definicja, wiek po latach, rodzaje rozwoju

Spełnia się definicja dojrzałości bardzo często w różnej literaturze. W psychologii oznacza to najdłuższy okres życia, podczas którego człowiek osiąga najwyższy rozwój koncepcji siebie.

Oznacza to, że odnajduje harmonię, rozumie, jak wchodzić w interakcje z otaczającym go światem, aby się urzeczywistniać. W procesie dorastania każdy broni się w tej czy innej dziedzinie, aranżuje swoje życie, dba nie tylko o siebie, ale także o swoich bliskich. Kryzysy związane z wiekiem, osłabienie funkcji psychofizycznych, zmiana światopoglądu stają się nieuniknionymi etapami dorastania.

Periodyzacja dorosłości

Eksperci rozważają różne podejścia do periodyzacji dorosłości. Na przykład, jeśli zwrócimy się do najstarszego z wymienionych pojęć, warto podkreślić chińską klasyfikację.

Według tej periodyzacji istnieją 4 główne okresy dorastania:

Okres dorastania	Wiek
Wziąć ślub	20-30 lat
Wykonywanie podstawowych obowiązków publicznych	30-40 lat
Realizacja własnych błędów i złudzeń	40-50 lat
Ostatni etap realizacji kreatywnej	50-60

We współczesnym świecie nieco inaczej traktuje się częstotliwość dojrzałości.

Na przykład w 1966 r. B. Bromley zidentyfikował również 4 etapy dorastania:

• wcześnie (od 21 do 25 lat);
• średni (25-40 lat);
• późny (40-45 lat);
• przejście na starość (wiek przedemerytalny – 55-65 lat).

B. G. Ananyev rozważa dorastanie od 18 do 60 lat. W związku z tym, zgodnie z jego teorią, wczesna dorosłość zaczyna się od dorosłości osoby. W. G. Craig przesuwa granice jeszcze dalej i pisze, że ostatni etap trwa do śmierci, to znaczy człowiek dorasta przez całe życie, od 21 roku życia (według Craiga). Różnica między różnymi okresami wynika przede wszystkim z faktu, że w różnym czasie zmieniła się oczekiwana długość życia osoby, a także osobliwości wychowania.

Jednak wszyscy autorzy zgadzają się, że dojrzewanie jest wczesne, średnie i późne. Rozbieżność występuje tylko w przedziale wiekowym.

Jeśli połączysz wszystkie dane, możesz opisać 3 etapy w następujący sposób:

• Wczesna dojrzałość. Na tym etapie osoba dopiero wchodzi w dorosłość. Również ten czas charakteryzuje się szczytem dojrzewania biologicznego. Osoba zaczyna planować przyszłość zawodową i osobistą.
• Średnia dojrzałość. Tak zwany rozkwit. Na tym etapie można odnotować szczyt osiągnięć zarówno twórczych, jak i zawodowych. Wraz z nadejściem średniej dojrzałości człowiek ma coraz większą chęć dzielenia się zgromadzoną wiedzą. Jednocześnie może cierpieć, pamiętając o wszystkich swoich niezrealizowanych projektach. W tym okresie przypada najwięcej rozwodów.
• Późna dojrzałość. Charakteryzuje się zakończeniem kariery zawodowej. Na tym etapie osoba zaczyna przygotowywać się do przejścia na emeryturę. Doświadcza zjawiska zwanego „pustym gniazdem”, gdy uświadamia sobie, że jego dzieci już dorosły. Również w tym okresie pojawia się świadomość starości.

Granice wieku dojrzałości w tabeli

Dorosłość jest powszechnym pojęciem w psychologii. Ale jest też jednym z najbardziej kontrowersyjnych. Najwygodniej jest wziąć pod uwagę ograniczenia wiekowe autorów, których teorie są najbardziej popularne i aktualne.

autor	Wczesna dojrzałość, lata	Późna dojrzałość, lata
D. Birren	14-25	50-75
W. W. Bunak	25-35 (kobiety) 20-30 (mężczyźni)	35+ 30+
NS. Buhlera	20-45	45-65
W. W. Ginzburg	24-40	45-50
B. G. Ananiev	18-25	47-60
D. Wexler	20-35	46-53
J. Godefroy	20-40	40-60

Współcześni psychologowie rozważają etapy dorastania w kategoriach ogólnych:

• od 20 do 30 lat - wcześnie;
• od 30 do 40 lat - średnia;
• od 40 do 60 lat - późno.

Jak zmienia się ludzkie zachowanie w różnych okresach dorosłości

Wraz z nadejściem każdego nowego okresu dorastania można zauważyć ogólne zmiany u prawie wszystkich ludzi.

Zmiany w funkcjach psychicznych

Przede wszystkim zmiany zachodzą w sferze sensorycznej:

• Zmniejszona ostrość wzroku. Maksymalną wrażliwość na barwy ludzkich oczu obserwuje się w wieku 20-30 lat. Potem wizja maleje.
• Pogorszenie słuchu. Nie jest to tak zauważalne. Zwykle ludzie zauważają poważne pogorszenie widzenia w wieku 50 lat.
• Zmniejszona uwaga. Zaczyna się to dziać od 34 roku życia (zgodnie z teorią B. G. Ananyeva).
• Pamięć. Według badań pamięć krótkotrwała, słuchowa i inne mogą być utrzymywane na tym samym poziomie od 18 do 30 roku życia. Następnie obserwuje się upośledzenie pamięci.
• Inteligencja. D. Veksler przekonywał, że inteligencja rośnie do 20 lat, a następnie pozostaje na stabilnym poziomie. Od 30 roku życia człowiek uczy się bardziej produktywnie wykorzystywać swoje zdolności umysłowe. W wieku 60 lat skłonność do logicznego myślenia zaczyna stopniowo spadać. Istnieje jednak wiele innych wersji tego, jak następuje rozwój i spadek aktywności intelektualnej. Na przykład były badania, według których niektórzy badani wykazywali wyższe zdolności umysłowe w wieku 47-50 lat.
• Kreatywność. Według. DO. Kanatov u mężczyzn kreatywność jest w stanie utrzymać się na tym samym poziomie w okresie od 25 do 55 lat. Po tym wieku obserwuje się wyraźny spadek sprawności. U kobiet spadek poziomu kreatywności nie jest tak zauważalny i następuje stopniowo, to znaczy po 55 latach ta funkcja jest dość aktywna. Ale podobnie jak zdolności umysłowe, kreatywność jest bardzo indywidualna, dlatego trudno jest podać ogólne statystyki.

Zmiany emocjonalne

Dorosłość to dość sprzeczne pojęcie w psychologii. Każdy specjalista wyraża swoją teorię, kiedy pojawiają się najbardziej zauważalne zmiany w zachowaniu lub percepcji danej osoby.

Na przykład zmiany w sferze emocjonalnej bardzo często określa się mianem poziomu empatii. Większość psychologów jest skłonna wierzyć, że poziom współczucia dla innych wzrasta do 40-50 lat. W tym wieku empatia osiąga swój szczyt. Oznacza to, że 40-latek ma znacznie większą empatię niż 15-latek.

Po 50 latach kobiety i mężczyźni w równym stopniu odczuwają spadek empatii. W tym przypadku stopniowo dzieje się odwrotnie. Natomiast 60-latek ma znacznie niższy poziom współczucia niż młodzież. Jeśli porównamy natężenie empatii, to u kobiet jest ona wyższa niż u mężczyzn w każdym wieku.

Następuje również zmiana nadmiernej wrażliwości emocjonalnej (sentymentalność). Ten wskaźnik wzrasta wraz z wiekiem. Na przykład coś, co nie wywołuje emocji u osoby w wieku 15-20 lat, może powodować tkliwość lub przypływ emocji u osoby w wieku 50-60 lat. Sentymentalność u mężczyzn i kobiet rozwija się w ten sam sposób.

Również po 60 latach następuje stopniowe wygasanie tej funkcji. Warto zauważyć, że mężczyźni mają bardziej aktywne skoki w sentymentalizmie. Jednak ze względu na niechęć do wyrażania emocji mężczyźni rzadziej okazują swoje prawdziwe emocje niż kobiety.

Zmiany w sferze motywacyjnej

Potrzeby i zainteresowania człowieka zmieniają się dramatycznie wraz z wiekiem. Z wiekiem człowiek może zacząć robić zupełnie przeciwne rzeczy, o których wcześniej nawet nie myślał. Według badań im człowiek staje się starszy (niezależnie od płci), tym ważniejszy staje się dla niego stan rodzinny i zdrowotny. Z kolei przyjaciele, namiętność, zakochanie schodzą na dalszy plan.

Szczyt motywacji przypada na 30 lat. W tym wieku człowiek zaczyna poważnie myśleć o przyszłości i podejmować wysiłki, aby osiągnąć to, czego chce. Piękne życie, wygląd, drugie przyjemności stają się mniej ważne. Nadchodzi stabilność. Po 45-47 latach ludzie poświęcają więcej czasu zdrowiu, stosują otrzymaną życiową mądrość.

Wielu ekspertów jest skłonnych wierzyć, że wraz z wiekiem zmienia się również aktywność tła hormonalnego. Oznacza to, że po 18 roku życia ludzie odczuwają zwiększoną atrakcyjność, więc trudniej jest im wyznaczać poważniejsze cele i koncentrować się na nich. Kiedy pragnienie spada, pojawiają się inne aspiracje.

Zmiana w sferze psychomotorycznej

Dorosłość w psychologii rozumiana jest w wielu aspektach. Na przykład chodzi również o rozwijanie siły mięśni. U mężczyzn wzrasta do 25 roku życia, po czym spada (mówimy o naturalnej sile mięśni, a nie o chodzeniu na siłownię). W wieku 50 lat masa mięśniowa może spaść o 10 kg lub więcej. W przypadku kobiet maksimum przypada na 21-23 lata. Potem siła mięśni również spada, ale nie tak drastycznie jak u mężczyzn.

Również od 18-28 do 50-60 lat zachowana jest szybkość reakcji motorycznych. Dopiero w wieku 70 lat zauważalny jest spadek prędkości ruchu rąk i nóg. Niektórzy eksperci myślą trochę inaczej. Twierdzą, że do 75 lat funkcje motoryczne utrzymują się na wysokim poziomie, a do 80 tylko nieznacznie spadają.

Zmiana cech osobowości

Wraz z wiekiem pojawia się wiele zmian w cechach osobowości:

• Odpowiedzialność. Jest produkowany w wieku 25 lat i pozostaje na tym samym poziomie przez całe życie.
• Agresywność. Jest to tak zwana własność integralna, którą można wyrazić na różne sposoby. U kobiet agresywność (obejmuje również asertywność, mściwość i inne cechy) zmniejsza się wraz z wiekiem. W wieku 60-70 lat zmniejsza się prawie 2 razy. U mężczyzn dynamika jest nieco inna. Na przykład w wieku 21 lat mają najwyższy poziom mściwości, a następnie nieznacznie spada. Również wśród mężczyzn najwyższy poziom nieustępliwości przypada na wiek 31-50 lat. Potem maleje, ale o 61 znów wzrasta.
• Komfort. Liczba ta jest znacznie wyższa u osób starszych. Wynika to z faktu, że w wieku 25-30 lat osoba bardziej słucha jego opinii i mniej koncentruje się na tym, co myślą inni.

Wczesna dorosłość (od 20 do 40 lat)

Patrząc na wczesną dorosłość w wieku od 20 do 40 lat, można zidentyfikować kilka zmian.

Sfera poznawcza

W tym okresie funkcje umysłowe człowieka rozwijają się niestabilnie i są bardziej niejednorodne. Przez cały okres wczesnej dorosłości człowiek aktywnie rozwija procesy psychiczne i intelektualne. Pamięć aktywnie się rozwija. Jeśli pamięć krótkotrwała, werbalna i inna zaczyna z czasem zanikać, to pamięć figuratywna praktycznie nie ulega zmianom.

W wieku 20-40 lat myślenie człowieka staje się złożone. Jednocześnie można zintegrować różne typy myślenia (teoretyczne, praktyczne, figuratywne, wizualno-figuratywne). Aktywnie trwa również rozwój mowy. Zmieniają się jego parametry jakościowe. Poprawia się uważność, w szczególności koncentracja uwagi. Osoba zaczyna kłaść nacisk na pewne rzeczy, które budzą jego największe zainteresowanie. Od 20 roku życia zaczyna się kontrola rozwoju intelektualnego. Człowiek rozwija się aktywniej w różnych sferach (twórcza, zawodowa).

Sfera afektywna

Głównym problemem 20-40 lat jest osiągnięcie niezbędnej bliskości, a także tożsamości. Chodzi o to, że intymność to połączenie dwóch tożsamości. Ale bez doświadczenia człowiek nie jest w stanie jednocześnie pozostać sobą, to znaczy nie utracić charakterystycznych dla niego unikalnych cech. Istnieje świadomość różnicy między miłością, pasją, emocjami.

We wczesnej dorosłości pojawiają się nowe emocje. Na przykład obejmuje to rodzicielstwo. Po raz pierwszy człowiek czuje miłość do swojego dziecka i zaczyna przemyśleć, jak traktują go rodzice.

Sfera motywacyjna

W okresie 20-40 lat impulsywność spada. Człowiek zaczyna bardziej racjonalnie oceniać okoliczności, dzięki czemu podejmujemy wyważone, a nie emocjonalne decyzje. Istnieje świadomość ich działań. Człowiek wyciąga wnioski, zdobywa doświadczenie.

Wraz z wczesną dorosłością pojawiają się nowe motywacje życiowe. Jednym z nich jest stworzenie rodziny, narodziny dziecka. Oprócz założenia rodziny rozpoczyna się rozwój kariery. Człowiek uczy się godzić swoje osobiste aspiracje z potrzebami rodziny. Te ostatnie mogą motywować go do aktywniejszego rozwoju w pracy.

I-koncepcja

Charakteryzuje się samorealizacją osobowości. Koncepcja siebie w tym okresie kształtuje się dzięki zdobytemu doświadczeniu. Jego rozwój trwa dalej. W takim przypadku osoba ma do czynienia z bodźcami wewnętrznymi i zewnętrznymi.

Self-concept od 20 do 40 pełni jednocześnie kilka funkcji:

• pozwala osiągnąć wewnętrzną koordynację osobowości;
• interpretuje doświadczenia i kreuje nowe oczekiwania.

Na tym etapie pojawiają się trudności, ponieważ kobiety i mężczyźni mają różne aspiracje i potrzeby. Mówiąc dokładniej, problem stwarza fakt, że osoby płci przeciwnej jeszcze nie w pełni rozumieją i nie postrzegają swoich pragnień. Na przykład dla przeważającej większości mężczyzn satysfakcja seksualna jest na pierwszym miejscu.

Postrzegają partnera jako towarzysza, z którym mogą miło spędzić czas, oczekiwać od kobiet większej odpowiedzialności, sprzątania. Kobiety w tym okresie bardziej potrzebują komfortu, czułości, stabilności i wsparcia finansowego. Wszystkie te zainteresowania zaczynają zbiegać się z partnerami znacznie później. Dlatego najwięcej rozwodów ma miejsce w wieku 20-40 lat.

Zachowanie

Cechy behawioralne zależą od sukcesu danej osoby, stabilności w aktywności zawodowej, życia osobistego. Zachowanie odzwierciedla, czy dana osoba ma rodzinę, czy osiągnął to, czego chce, czy jest niezadowolony ze swojego życia.

Poważne zmiany w zachowaniu zwykle następują po urodzeniu dzieci. Dorastanie przyspiesza, a poziom odpowiedzialności wzrasta. To z kolei zachęca do rozwoju kariery. Zajęcia rekreacyjne różnią się w zależności od tego. Osoby, które mają dzieci, bardziej skupiają się na własnych potrzebach. Z kolei ci, którzy jeszcze nie mają dzieci, mogą poświęcić sobie więcej czasu.

Średnia dorosłość (od 40 do 60 lat)

W psychologii dorosłość jest pojęciem, które najlepiej rozważać prywatnie. Istnieją jednak pewne cechy charakterystyczne, które można znaleźć u większości osób w tym samym wieku.

Funkcje poznawcze

W okresie średniej dorosłości człowiek staje w obliczu zmian psychicznych. Ma już wystarczające doświadczenie zawodowe i życiowe, ma dorosłe dzieci, być może wnuki. Zachodzą zmiany fizjologiczne. W związku z tym musisz dostosować się do wielu nowych rzeczy.

Główną cechą poznawczą średniej dorosłości jest subiektywność, gdy dokonuje się rzeczywistej oceny swojego wieku. Jednocześnie osoba zauważa, że ​​nie ma większych zmian, których obawiał się w wieku 20 lat. Co więcej, funkcje sensoryczne są coraz bardziej rozwijane. Człowiek lepiej czuje i postrzega to, co się dzieje.

Sfera afektywna

Rozwój tego obszaru jest nierównomierny. Dla niektórych okres ten staje się rodzajem rozkwitu. Realizują się twórczo, podróżują. Inni mają obsesję na punkcie swojego wieku i świadomości swojej śmiertelności. Wygląda na to, że czas ucieka bardzo szybko, ale nie ma żadnych szczególnych osiągnięć.

Człowiek kładzie większy nacisk na pracę i rozwój. Emocje zaczynają mieć większy wpływ na nastrój, siwienie, mogą nawet wpływać na czynności zawodowe. Również w tym wieku wzrasta ryzyko stresu i rozwoju depresji.

Sfera motywacyjna

W średnim wieku istnieje chęć działania bez zbędnego wahania. Człowiek chce zmienić swoje życie na lepsze, co jest dość silną motywacją. Istnieje pragnienie nie tylko realizacji, ale także przygotowania podstaw dla następnego pokolenia, aby przekazać swoje doświadczenie.

To prowokuje do ponownej oceny i zrozumienia życia. Osoba zaczyna dostosowywać system wartości i bardziej koncentruje się na rodzinie i pracy. Jeśli w którymkolwiek z tych obszarów nastąpi poważna zmiana (na przykład utrata pracy, ukochanej osoby, przymusowy ruch), może to wywołać tak zwany kryzys motywacyjny.

I-koncepcja

W okresie średniej dorosłości odbywają się główne wydarzenia, które tworzą nowe zadania:

• osiągnąć odpowiedzialność społeczną i wymagany poziom życia;
• formować zajęcia rekreacyjne;
• pomóc młodemu pokoleniu uświadomić sobie odpowiedzialność;
• poprawić stosunki małżeńskie;
• dostosować się do zmian fizjologicznych.

Cechy behawioralne

Głównym zajęciem pozostaje praca. W tym wieku osoba osiąga dobry wynik, rośnie po szczeblach kariery. Dzięki zgromadzonym doświadczeniom rośnie pewność siebie. Pozwala to zrekompensować zachodzące zmiany fizjologiczne.

W życiu rodzinnym relacje stają się bardziej stabilne. Małżonkowie mniej na siebie narzekają, kłócą się. Poprawiają się relacje z dziećmi, pojawia się poczucie harmonii.

Późna dorosłość (60-70 lat i więcej)

Dorosłość jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych pojęć w psychologii, choć może wydawać się inaczej. W szczególności dotyczy to cech późnego okresu dorastania, który rozpoczyna się w wieku 60 lat.

Funkcje poznawcze

Główną cechą tego okresu są zmiany związane z wiekiem, czyli starzenie się. Osoba zauważa upośledzenie słuchu i problemy zdrowotne. Aktywność organizmu ulega stopniowemu osłabieniu. Ludzie zauważają zauważalną depresję siły fizycznej, rezerwy energii. W większości sytuacji pojawiają się problemy z układem odpornościowym i sercowo-naczyniowym. Skóra traci elastyczność, człowiek chce więcej wypoczywać.

Sfera afektywna

Okres ten charakteryzuje się specyficznymi zmianami w sferze emocjonalnej. Na przykład ludzie mogą zauważyć w sobie dość silne podniecenie nerwowe. Czasami pojawia się nieuzasadniony smutek, chcesz tak po prostu płakać.

Niektórzy starsi ludzie są ekscentryczni. Wynika to z chęci pozostania młodym. Jednocześnie zmniejsza się czułość. Człowiek bardziej zanurza się w sobie, trudniej mu radzić sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi.

Sfera motywacyjna

Jeśli po 60 latach człowiek nadal ma dobre zdrowie, jego potrzeby niewiele różnią się od tych, które były wcześniej. Chce samorealizować się, przekazywać doświadczenia i aktywnie uczestniczyć w życiu społeczeństwa. Ważne jest, aby ludzie w tym wieku byli ważni dla innych.

Po 70 latach główny nacisk kładzie się na utrzymanie zdrowia. Stopniowo maleje potrzeba udziału w życiu innych. Zainteresowania skupiają się na własnym wewnętrznym świecie. Pojawiają się nowe hobby (muzyka, rysowanie itp.).

I-koncepcja

Koncepcję siebie w tym okresie można kształtować na różne sposoby. Zwykle ludzie próbują zintegrować swoją przeszłość z teraźniejszością. Jeśli potrafisz połączyć wszystkie wydarzenia, życie wydaje się bardziej udane. Na tym etapie osoba musi nauczyć się rozwiązywać zarówno kryzysy normatywne, jak i konflikty. W tym okresie ważne jest przystosowanie się do nowych warunków i nauczenie się akceptowania doświadczeń minionych lat.

Cechy behawioralne

Starsi ludzie są bardziej ostrożni. Ciągle zaczynają myśleć, że wszędzie czyha na nich niebezpieczeństwo. Ze strachem idą wieczorem ulicą, drżą, gdy dzwoni telefon. Dzięki temu aktywność społeczna jest znacznie zmniejszona. Niektórzy starsi ludzie zaczynają prowadzić samotniczy tryb życia. Aktywność zawodowa nie jest już ważna. Wielu w tym okresie zaczyna bardziej interesować się religią.

Biorąc pod uwagę dorosłość w psychologii, musisz zrozumieć, że ta koncepcja ma wiele odmian. Eksperci wciąż nie mogą dojść do porozumienia co do okresów dorastania. Istnieje również wiele niuansów, które charakteryzują ten lub inny etap dorastania.

Filmy o dorosłości w psychologii

Dorosłość emocjonalna: